✔ Έννοια και νομοθετικό καθεστώς των ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων

Ως ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων νοείται το νομικό πρόσωπο με έδρα την Ελλάδα που χορηγεί μικροχρηματοδοτήσεις στην Ελλάδα. Μικροχρηματοδότηση ή μικροπίστωση (microfinance) είναι η πίστωση χρηματικού ποσού ανώτατου ύψους εικοσιπέντε χιλιάδων (25.000) ευρώ. Η ανάληψη, η άσκηση και η εποπτεία της δραστηριότητας χορήγησης μικροχρηματοδοτήσεων ρυθμίζεται από το νόμο 4701/2020.^[1] Τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων ιδρύονται και λειτουργούν με τη μορφή κεφαλαιουχικής ή αστικής εταιρείας αποκλειστικού σκοπού.

✔ Αδειοδότηση και εποπτεία των ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων

Η Τράπεζα της Ελλάδος ορίζεται ως αρμόδια αρχή, επιφορτισμένη με την αδειοδότηση και την εποπτεία των ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων. Το νομικό πρόσωπο που επιθυμεί να λάβει άδεια λειτουργίας υποβάλλει στην Τράπεζα της Ελλάδος σχετική αίτηση, συνοδευόμενη από τα προβλεπόμενα στο νόμο δικαιολογητικά. Για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας απαιτείται η κάλυψη αρχικού κεφαλαίου ίσου τουλάχιστον με το ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ. Η Τράπεζα της Ελλάδος ενημερώνει τον αιτούντα, αν η αίτησή του έγινε δεκτή ή απορρίφθηκε, εντός τριών μηνών από την παραλαβή όλων των στοιχείων που απαιτούνται για τη λήψη απόφασης. Μετά τη λήψη της άδειας, η εταιρεία καταχωρίζεται στην υπηρεσία Γενικού Εμπορικού Μητρώου. Η Τράπεζα της Ελλάδος μπορεί να ανακαλέσει την άδεια λειτουργίας ιδρύματος, εάν αυτό παραβιάζει τις διατάξεις του νόμου.

Για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των ιδρυμάτων με τις διατάξεις του νόμου, η Τράπεζα της Ελλάδος ασκεί εποπτεία και έλεγχο στα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων και καθορίζει τη συχνότητα και το περιεχόμενο των αναφορών που υποβάλλουν τα αδειοδοτούμενα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων προς αυτήν.

Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο έχει αποφασίσει είτε να αποκτήσει ειδική συμμετοχή, είτε να αυξήσει περαιτέρω ειδική συμμετοχή σε ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων, απευθύνει έγγραφη γνωστοποίηση στην Τράπεζα της Ελλάδος. Η Τράπεζα της Ελλάδος διενεργεί αξιολόγηση της προτεινόμενης συμμετοχής, λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια καταλληλόλητας του προτείνοντος την απόκτηση συμμετοχής, όπως τη φήμη του και τη χρηματοοικονομική του ευρωστία.

✔ Δραστηριότητες των ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων

Τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων μπορούν να χορηγούν ενδεικτικά μικροχρηματοδοτήσεις ως εξής:

(α) όλες τις μορφές πιστώσεων μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες ευρώ (25.000), είτε για την κάλυψη επενδυτικών αναγκών, είτε ως κεφάλαιο κίνησης,

(β) προϊόντα χρηματοδοτικής μίσθωσης μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες ευρώ (25.000) για την απόκτηση εξοπλισμού,

(γ) αυτοτελείς εγγυήσεις μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, οι οποίες δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη δανείων από άλλα χρηματοδοτικά ιδρύματα,

(δ) μορφές πιστώσεων που αποβλέπουν στην ενίσχυση δημόσιων πολιτικών ή την κοινωνική και οικονομική ένταξη ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ. Οι πιστώσεις αυτές αφορούν, ιδίως, στην αντιμετώπιση της ανεργίας.

Εκτός από τις ανωτέρω δραστηριότητες, τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων οφείλουν να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες επιχειρηματικής εκπαίδευσης και καθοδήγησης στους δικαιούχους μικροχρηματοδοτήσεων.

✔ Δικαιούχοι των μικροχρηματοδοτήσεων

Δικαιούχοι των τριών πρώτων μορφών πιστώσεων είναι οι πολύ μικρές οντότητες, τα φυσικά πρόσωπα για τη σύσταση πολύ μικρών οντοτήτων, τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα και οι Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας. Δικαιούχοι της τέταρτης μορφής πίστωσης είναι τα φυσικά πρόσωπα που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, καθώς και τα φυσικά πρόσωπα για κάλυψη δαπανών που σχετίζονται με την εκπαίδευσή τους.

✔ Όροι χορήγησης μικροχρηματοδότησης

Για τη μικροχρηματοδότηση δεν παρέχεται εμπράγματη ασφάλεια, ενδεχομένως όμως, πριν την χορήγησή της, να ζητηθεί εγγύηση. Η διάρκεια αποπληρωμής της χορηγηθείσας μικροχρηματοδότησης δεν μπορεί να είναι μικρότερη από δώδεκα (12) μήνες και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δέκα (10) έτη. Ο δικαιούχος της χρηματοδότησης έχει δικαίωμα πρόωρης αποπληρωμής.

Ιφιγένεια Διαμαντοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών ΠΑ.ΠΕΙ.
Υποψήφια Διδάκτωρ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου
 

[1] Nόμος υπ’ αρίθμ. 4701, ΦΕΚ Α 128/30.6.2020, «Πλαίσιο χορήγησης μικροχρηματοδοτήσεων, ρυθμίσεις χρηματοπιστωτικού τομέα και άλλες διατάξεις»