Οδικό χάρτη με δράσεις για την καλύτερη προετοιμασία της Ε.Ε. απέναντι σε μελλοντικές κρίσεις υγείας υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (εφεξής Ε.Κ.) με το από 12 Ιουλίου 2023 Ψήφισμά του σχετικά με την πανδημία COVID-19[1]. Με το βήμα του αυτό το Ε.Κ. ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας των κρατών μελών και για την εξασφάλιση ίσης πρόσβασης για όλους στην υγεία. 

• ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Ειδική Επιτροπή για την πανδημία COVID-19 (COVI) συστήθηκε τον Μάρτιο του 2022 από το Ε.Κ., η οποία, αφού ανέλυσε τον αντίκτυπο της επιδημιολογικής κρίσης και αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών και εθνικών μέτρων, προέβη τον Ιούνιο του 2023 σε συγκεκριμένες συστάσεις για την αντιμετώπιση των κενών και των αδυναμιών που εντοπίστηκαν. Το Ε.Κ. συζήτησε και κατόπιν ενέκρινε την έκθεση της Επιτροπής με το «Ψήφισμα της 12^ης Ιουλίου 2023 σχετικά με την πανδημία COVID-19: διδάγματα και συστάσεις για το μέλλον».

• ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

Στο Ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου για την πανδημία COVID-19 περιλαμβάνεται οδικός χάρτης με δράσεις και συστάσεις προς την Ε.Ε. και τα κράτη μέλη της για την καλύτερη αντιμετώπιση μελλοντικών έκτακτων καταστάσεων υγείας. Οι δράσεις αυτές επικεντρώνονται σε τέσσερις βασικούς τομείς: α) την υγεία, β) τη δημοκρατία και τα θεμελιώδη δικαιώματα, γ) τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις και δ) τις παγκόσμιες πτυχές της πανδημίας.[2]

– Οι δράσεις στον τομέα της υγείας αφορούν, κυρίως, την ενίσχυση των εθνικών συστημάτων δημόσιας υγείας και κοινωνικής περίθαλψης, την ενδυνάμωση της διασυνοριακής συνεργασίας, την εισαγωγή σχεδίων επιτήρησης των αναδυόμενων απειλών υγείας, την επείγουσα διεξαγωγή δοκιμών αντοχής στα εθνικά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ στα φάρμακα, την τήρηση της διαφάνειας στις κοινές διαδικασίες προμήθειας φαρμάκων και ιατρικών προϊόντων και την επιτάχυνση της ψηφιοποίησης των διοικητικών υπηρεσιών υγείας.

– Οι δράσεις στον τομέα της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων επικεντρώνονται, ιδίως, στη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη λήψη μέτρων σε κατάσταση κρίσης, την ισχυρότερη κοινοβουλευτική εποπτεία σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για τη νομοθεσία έκτακτης ανάγκης, την αντικειμενική ενημέρωση των πολιτών, τη λήψη αποφάσεων για περιορισμό των ελευθεριών βάσει επιστημονικών κριτηρίων, την υποστήριξη του πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης, την παρακολούθηση των μέτρων υγείας από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ομάδες ειδικών συμφερόντων και επιτροπές δεοντολογίας, τη λήψη μέτρων για την προστασία των περιθωριοποιημένων ατόμων και τη θέσπιση νόμων για καθιέρωση ταξιδιωτικών περιορισμών σε επίπεδο Ε.Ε.

– Οι δράσεις στον τομέα των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων περιλαμβάνουν, κυρίως, τη χρήση της χρηματοδότησης ανάκαμψης για την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς, την εκπόνηση στρατηγικής για την αντιμετώπιση της απλήρωτης εργασίας στον τομέα της περίθαλψης, τη θέσπιση προτύπων για την τηλεργασία στην Ε.Ε., την ανάπτυξη σχεδίων δράσης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας στα σχολεία, την εκπόνηση σχεδίου υγείας και περίθαλψης για τους ηλικιωμένους και την πρόβλεψη διαδικασίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των κρίσεων υγείας στα άτομα με αναπηρία.

– Οι δράσεις στον τομέα των παγκόσμιων πτυχών της πανδημίας σχετίζονται με τη διασφάλιση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου της ελεύθερης ροής των αλυσίδων εφοδιασμού και της παράδοσης των εμβολίων, την εξάλειψη των περιορισμών στις εξαγωγές εμβολίων, την αύξηση των διεθνών επενδύσεων για την παραγωγή εμβολίων, την αύξηση της τοπικής και περιφερειακής παραγωγής εμβολίων, τη διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης για βιοϊατρική έρευνα και ανάπτυξη, τη βελτίωση του εφοδιασμού των χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, τη διάδοση της πνευματικής ιδιοκτησίας, της γνώσης και της τεχνογνωσίας από τους δημιουργούς ιατρικών προϊόντων και την ενίσχυση του παγκόσμιου συντονισμού, μέσω της επερχόμενης διεθνούς συνθήκης για την πανδημία.

Ιφιγένεια Διαμαντοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών ΠΑ.ΠΕΙ.
Υποψήφια Διδάκτωρ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου

[1] Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 12ης Ιουλίου 2023 σχετικά με την πανδημία COVID-19: διδάγματα και συστάσεις για το μέλλον

[2] Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Δελτίο Τύπου: «COVID-19: Το Κοινοβούλιο εγκρίνει οδικό χάρτη για την καλύτερη προετοιμασία για μελλοντικές κρίσεις υγείας», 12-07-2023 και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Δελτίο Τύπου: «Το COVI καλεί για δράση – Συστάσεις για τον COVID-19 για το μέλλον», 12-06-2023