Υπενθυμίζεται ότι, ήδη με βάση τις διατάξεις του ν. 4251/2014 (όπως είχε τροποποιηθεί και ίσχυε δυνάμει του ν. 4825/2021), εισήχθη στην εσωτερική έννομη τάξη, ο θεσμός των ψηφιακών νομάδων, ήτοι των πολιτών τρίτων χωρών, που ως αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες ή μισθωτοί, δύνανται να παρέχουν την εργασία τους στο πλαίσιο σύμβασης εργασίας ή παροχής υπηρεσιών ή έργου εξ αποστάσεως, με τη χρήση τεχνολογίας, σε εργοδότες ή πελάτες εκτός Ελλάδας. Με το άρθρο 68 του ν. 5038/2023[1], επήλθαν ορισμένες αλλαγές στο στάδιο της άδειας διαμονής που χορηγείται στις ως άνω περιπτώσεις απασχολουμένων.

Οι αλλαγές που επήλθαν με τον ν. 5038/2023, αφορούν στην άδεια διαμονής που δύναται να λαμβάνουν οι ψηφιακοί νομάδες, πριν τη λήξη της ισχύος της εθνικής θεώρησης (καταργήθηκε η ειδική άδεια διαμονής για ψηφιακούς νομάδες). Ειδικότερα, προβλέπεται ότι εφόσον εξακολουθούν να ισχύουν οι προϋποθέσεις που προβλέπει ο νόμος (για την αρχική χορήγηση της εθνικής θεώρησης εισόδου), δύναται να χορηγείται στον πολίτη τρίτης χώρας και στα μέλη της οικογένειάς του, άδεια διαμονής πολιτών τρίτων χωρών με επαρκείς πόρους διαβίωσης (άδεια διαμονής τύπου «Ι.8») διετούς διάρκειας, κατόπιν υποβολής αίτησης στη Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του τόπου διαμονής του αιτούντος. Περαιτέρω, με βάση το άρθρο 12 παρ. 7 του ν. 5038/2023, προβλέπεται ότι, πολίτης τρίτης χώρας καθώς και τα μέλη της οικογένειάς του, οι οποίοι έχουν εισέλθει στην ελληνική επικράτεια είτε με ομοιόμορφη θεώρηση είτε με καθεστώς απαλλαγής θεώρησης (ήτοι δεν έχουν το καθεστώς του ψηφιακού νομά) έχουν τη δυνατότητα, εντός της περιόδου ισχύος αυτής, να υποβάλουν στη Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της αποκεντρωμένης διοίκησης του τόπου διαμονής τους, αίτηση για τη χορήγηση της ως άνω άδειας διαμονής. Στην περίπτωση  αυτή, πρέπει επιπρόσθετα να υποβάλλουν και μισθωτήριο κατοικίας ή συμβόλαιο αγοράς ακινήτου στην ελληνική επικράτεια.

Εν συντομία, υπενθυμίζουμε ποια είναι ήδη η διαδικασία χορήγησης της εθνικής θεώρησης εισόδου στους ψηφιακούς νομάδες:

• Στις ως άνω περιπτώσεις απασχολουμένων, χορηγείται από την αρμόδια προξενική αρχή, εθνική θεώρηση εισόδου για χρονική περίοδο έως δώδεκα (12) μήνες.
• Για να χορηγηθεί η εθνική θεώρηση, θα πρέπει ο ενδιαφερόμενος να προσκομίσει ο ίδιος με αυτοπρόσωπη παρουσία ή να αποστείλει με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή με συστημένη επιστολή στην αρμόδια ελληνική προξενική αρχή, η οποία υποχρεούται να απαντήσει εντός δέκα (10) ημερών από το σχετικό αίτημα του ενδιαφερόμενου και να ολοκληρώσει τη διαδικασία χορήγησης της θεώρησης σε «μία στάση του ενδιαφερομένου», συγκεκριμένα δικαιολογητικά μεταξύ των οποίων:

✔ Υπεύθυνη δήλωση, με την οποία δηλώνονται η πρόθεσή του να διαμείνει στη χώρα με την εθνική θεώρηση εισόδου για την παροχή εργασίας εξ αποστάσεως και η δέσμευσή του ότι δεν θα παρέχει καθ’ οιονδήποτε τρόπο εργασία ή υπηρεσίες ή έργο σε εργοδότη με έδρα στην Ελλάδα,

✔ Σύμβαση εργασίας ή έργου ή αποδεικτικό εργασιακής σχέσης με εργοδότη, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ο οποίος είναι εγκατεστημένος εκτός της ελληνικής επικράτειας, αορίστου χρόνου ή σε περίπτωση σύμβασης ορισμένου χρόνου με υπολειπόμενη διάρκεια που καλύπτει το διάστημα της χορηγούμενης εθνικής θεώρησης και στοιχεία για την ιδιότητα του αιτούντος στην επιχείρηση, καθώς επίσης και στοιχεία που αφορούν στην επωνυμία, στην έδρα, στο πεδίο δραστηριότητας και στον εταιρικό σκοπό της επιχείρησης ή

✔ Συμβάσεις εργασίας ή έργου αορίστου χρόνου ή, σε περίπτωση σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου, με υπολειπόμενη διάρκεια που καλύπτει το διάστημα ισχύος της χορηγούμενης θεώρησης, σε περίπτωση που ο πολίτης τρίτης χώρας είναι ελεύθερος επαγγελματίας με περισσότερους του ενός (1) εργοδότες που είναι εγκατεστημένοι εκτός ελληνικής επικράτειας, ή

✔ Αν ο αιτών πολίτης τρίτης χώρας είναι αυτοαπασχολούμενος σε δική του επιχείρηση, στοιχεία για την ιδιότητά του στην επιχείρηση, καθώς επίσης και στοιχεία που αφορούν στην επωνυμία, στην έδρα, στο πεδίο δραστηριότητας και στον εταιρικό σκοπό της επιχείρησης, η οποία ευρίσκεται εκτός της ελληνικής επικράτειας,

✔ Αποδεικτικά στοιχεία ότι διαθέτει επαρκείς πόρους (3.500€), σε επίπεδο σταθερού εισοδήματος, για την κάλυψη των εξόδων διαβίωσής του κατά τη διάρκεια της διαμονής του στη χώρα, χωρίς να επιβαρύνει το εθνικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας.

✔ Τέλος εθνικής θεώρησης, ύψους εβδομήντα πέντε (75) ευρώ.

• Οι ως άνω πολίτες, μπορούν να συνοδεύονται από τα μέλη της οικογένειάς τους, στα οποία χορηγείται ατομική θεώρηση που λήγει ταυτόχρονα με τη θεώρηση του συντηρούντος και τα οποία δεν επιτρέπεται να παρέχουν εξαρτημένη εργασία ή να ασκούν οποιασδήποτε μορφής οικονομική δραστηριότητα στη χώρα.

Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

[1] Ν. 5038/2023 (ΦΕΚ Α’81/01.04.2023) με τον τίτλο «Κώδικας Μετανάστευσης»