Οι κυριότερες διατάξεις του νέου Εργατικού Νόμου 4808/2021
Με το νόμο 4808 της 19ης Ιουνίου 2021 επέρχονται σημαντικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα των εργασιακών σχέσεων τόσο στο Ατομικό όσο και στο Συλλογικό Εργατικό Δίκαιο, ενώ ταυτόχρονα, μεταξύ άλλων, θεσμοθετείται η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας προς αντικατάσταση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας ( Σ.Ε.Π.Ε.) , κυρώνεται η Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας, όπως και η Σύμβαση 187 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας στα πλαίσια προώθησης της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία και ενσωματώνεται η Οδηγία 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές.
Α. Στα πλαίσια του ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ προβλέπονται σημαντικές αλλαγές, όπως σε:
ΑΔΕΙΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
Εισάγονται νέες μορφές αδειών στους εργαζόμενους γονείς προς το σκοπό της εναρμόνισης της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή, ενώ οι ήδη υφιστάμενες μορφές αδειών ενισχύονται σε όφελος των εργαζομένων γονέων, ενδεικτικά:
- ΑΔΕΙΑ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑΣ 14 εργασίμων ημερών με αποδοχές,
- ΓΟΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ 4 μηνών για κάθε γονέα,
- ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΥΕΛΙΚΤΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ (τηλεργασίας, ευέλικτου ωραρίου εργασίας, μερικής απασχόλησης) για εργαζόμενους γονείς ή φροντιστές,
- ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ στη μητέρα που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και στην υιοθεσία τέκνου,
- ΑΔΕΙΑ 7 εργασίμων ημερών για υποβολή σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής,
- ΑΔΕΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΤΕΚΝΟΥ σε γονείς για διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας μητρότητας ως μειωμένο ωράριο.
ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Εισάγονται εκτεταμένες ρυθμίσεις σχετικά με το χρόνο απασχόλησης, όπως:
- ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΥΈΛΙΚΤΟΥ ΩΡΑΡΙΟΥ πενθήμερης ή εξαήμερης ΕΡΓΑΣΙΑΣ σε εβδομαδιαία βάση σαράντα (40) ωρών.
- ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ μετά από τέσσερις (4) ώρες εργασίας 15-30 λεπτών.
- ΑΥΞΗΣΗ του ορίου επιτρεπόμενων ΥΠΕΡΩΡΙΩΝ στις 150 ώρες ετησίως.
- ΑΥΞΗΣΗ της ΑΜΟΙΒΗΣ για κάθε ώρα παράνομης υπερωρίας οριζομένης στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120%.
- ΠΑΡΟΧΗ ΑΔΕΙΑΣ ΑΝΕΥ ΑΠΟΔΟΧΩΝ ενός (1) έτους, με δυνατότητα παράτασης.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ
- Διατήρηση υφισταμένων περιπτώσεων ακυρότητας απόλυσης (οφειλόμενης σε δυσμενή διάκριση φύλου, πεποιθήσεων, αναπηρίας, συνδικαλιστικής δράσης)
- Διεύρυνση των περιπτώσεων άκυρης απόλυσης κατόπιν καταγγελίας της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου από τον εργοδότη, όπως ενδεικτικά λόγω αντίδρασης σε ενάσκηση νομίμου δικαιώματος, λόγω βίας και παρενόχλησης, αιτήματος λήψης άδειας, άσκησης του δικαιώματος αποσύνδεσης σε τηλεργασία, μη αποδοχής πρότασης από τον εργοδότη για μερική απασχόληση ή εκ περιτροπής εργασία.
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
- ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑ Προβλέπεται δυνατότητα εξ αποστάσεως εργασίας του εργαζομένου με χρήση της τεχνολογίας μετά από απόφαση του εργοδότη για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή μετά από αίτηση του εργαζομένου για αποφυγή κινδύνου της υγείας του εργαζομένου, με ανάληψη του κόστους του εξοπλισμού από τον εργοδότη, εκτός αντίθετης συμφωνίας με τον εργαζόμενο και απαγόρευση χρήσης κάμερας ( web cam) για τον έλεγχο της απόδοσης του εργαζομένου, ενώ δίδεται δικαίωμα αποσύνδεσης του τηλεργαζομένου (όπως άρνησης ψηφιακής επικοινωνίας και απάντησης σε τηλεφωνήματα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των νομίμων αδειών)
- ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Προβλέπεται για τους παρόχους υπηρεσιών που συνδέονται με ψηφιακές πλατφόρμες δικαίωμα σύστασης οργανώσεων προώθησης των επαγγελματικών συμφερόντων τους, διαπραγμάτευσης συλλογικών συμφωνιών, απεργίας καθώς και των ιδίων υποχρεώσεων πρόνοιας, υγιεινής και ασφάλειας έναντι των παρόχων (ανεξαρτήτων) υπηρεσιών με εκείνες που ισχύουν για τις συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας.
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ «ΕΡΓΑΝΗ» ΚΑΙ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ
- Αναβαθμίζεται το πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ», στο οποίο υποβάλλονται σε ψηφιακή μορφή όλα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την εποπτεία της αγοράς εργασίας.
- Θεσμοθετείται η υποχρέωση διάθεσης και λειτουργίας ηλεκτρονικού συστήματος μέτρησης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων με τη χρήση ψηφιακής κάρτας εργασίας για την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο του χρόνου εργασίας και υπερωριών.
ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Δυνάμει της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας που κυρώθηκε από το νέο νόμο απαγορεύτηκε κάθε μορφή βίας και παρενόχλησης κατά τη διάρκεια της εργασίας (συμπεριλαμβανομένης αυτής λόγω φύλου και της σεξουαλικής παρενόχλησης), ενώ θεσμοθετήθηκε υποχρέωση του κάθε εργοδότη να λάβει άμεσα μέτρα για την πρόληψη της βίας και της παρενόχλησης και την αντιμετώπιση αυτών.
ΠΕΡΙ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ
Στα πλαίσια της προώθησης της ισότητας των φύλων, ο νομοθέτης προβαίνει σε:
- Επιβράβευση των επιχειρήσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη δράσεων προώθησης της ισότητας των φύλων και καταπολέμησης της βίας και παρενόχληση με τη χορήγηση «Σήματος Ισότητας».
- Σύσταση «Εθνικού Συμβουλίου Ισότητας των φύλων» για την προώθηση της ισότητας των φύλων, υπαγόμενο στη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και ισότητας των φύλων.
Β. Στα πλαίσια του ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ προβλέπονται:
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΜΗΤΡΩΑ ΓΙΑ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ
Καθίσταται υποχρεωτική η εγγραφή των συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων σε ηλεκτρονικά Μητρώα, στο ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε ( Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων) για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων και στο ΓΕ.ΜΗ.Ο.Ε ( Γενικό Μητρώο Οργανώσεων Εργοδοτών) για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργοδοτών, ενώ πρόστιμα προβλέπονται σε περίπτωση μη τήρησης των νομίμων υποχρεώσεών τους (αναστολή του δικαιώματος συλλογικής διαπραγμάτευσης και κατάρτισης συλλογικών συμβάσεων εργασίας και αναστολή οποιασδήποτε χρηματοδότησης).
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ
Απαγορεύεται η χρηματοδότηση των συνδικαλιστικών οργανώσεων από εργοδότες και κομματικούς οργανισμούς.
ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Προβλέπεται υποχρέωση ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ όλων των όρων μιας ΕΘΝΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ εντός 15 ημερών από την υπογραφή της.
ΑΠΕΡΓΙΕΣ
- Προβλέπεται υποχρέωση έγγραφης γνωστοποίησης της απεργίας στον εργοδότη ή τη συνδικαλιστική του οργάνωση 24 ώρες τουλάχιστον πριν από την πραγματοποίησή της με επίδοση δικαστικού επιμελητή και προστασία των μη συμμετεχόντων εργαζομένων στην απεργία επί ποινή διακοπής της και αστικής ευθύνης της συνδικαλιστικής οργάνωσης.
- Απαγορεύεται η κήρυξη απεργίας χωρίς ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ και χωρίς ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΛΑΧΙΣΤΗΣ ΕΓΓΥΗΜΕΝΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ.
Γ. ΣΥΣΤΑΣΗ ΑΝΕΞΑΡTHΤΗΣ ΑΡΧΗΣ – ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ο νέος νόμος προβαίνει στη σύσταση Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής με την επωνυμία «ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ» με σκοπό τον έλεγχο της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας ρυθμίζοντας διεξοδικά τις αρμοδιότητες αυτής, ενώ καταργείται το ΣΩΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ( Σ.Ε.Π.Ε.)
