Με την Οδηγία (EE) 2024/1760[1] του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ο ενωσιακός νομοθέτης προβλέπει υποχρεώσεις μεγάλων εταιριών σε θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον. Στόχος της Οδηγίας είναι αφενός η αξιοποίηση της ενιαίας αγοράς ως εργαλείου για τη μετάβαση σε βιώσιμη οικονομία και αφετέρου η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης στον τομέα της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Συγκεκριμένα, επιδιώκεται η πρόληψη και ο μετριασμός δυσμενών επιπτώσεων της λειτουργίας των επιχειρήσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον.

Για το λόγο αυτό η Οδηγία προβλέπει τη λήψη μέτρων, τα πιο σημαντικά εκ των οποίων παρατίθενται ως ακολούθως:

• Καθιέρωση της υποχρέωσης των μεγάλων εταιριών που πληρούν τα κριτήρια του άρθρου 1 της Οδηγίας να προβαίνουν στις αναγκαίες επενδύσεις, προσαρμογές ή αναβαθμίσεις, όπως, για παράδειγμα, σε εγκαταστάσεις, παραγωγικές ή άλλες επιχειρησιακές διαδικασίες και υποδομές. Οφείλουν, επίσης, να τροποποιούν ή να βελτιώνουν το επιχειρηματικό τους σχέδιο και τις πρακτικές τους, όπως τις πρακτικές αγοράς και διανομής.
• Πρόβλεψη της υποχρέωσης των εν λόγω εταιριών να παρέχουν στοχευμένη και αναλογική στήριξη σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν επιχειρηματικούς τους εταίρους, όταν είναι αναγκαίο από άποψη πόρων, γνώσεων και περιορισμών στη λειτουργία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η εν λόγω στήριξη περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη βοήθεια στην ανάπτυξη ικανοτήτων, την κατάρτιση ή αναβάθμιση των συστημάτων διαχείρισης, την παροχή στοχευμένης και αναλογικής χρηματοδοτικής στήριξης, όπως άμεσης χρηματοδότησης, δανείων με χαμηλό επιτόκιο, εγγυήσεων συνεχούς προμήθειας ή την παροχή συνδρομής για την εξασφάλιση χρηματοδότησης.
• Καθιέρωση της υποχρέωσης των κρατών μελών να εξασφαλίσουν ότι οι εταιρίες παρέχουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες φυσικών, νομικών προσώπων και οργανώσεων το δικαίωμα υποβολής καταγγελίας σε περίπτωση εύλογων ανησυχιών περί πραγματικών ή δυνητικών δυσμενών επιπτώσεων από τις δραστηριότητες των εταιριών (άρθρο 14).
• Πρόβλεψη της υποχρέωσης των κρατών μελών να διασφαλίζουν ότι οι εταιρίες διαθέτουν δίκαιη, διαθέσιμη στο κοινό, προσβάσιμη, προβλέψιμη και διαφανή διαδικασία εξέτασης των καταγγελιών, συμπεριλαμβάνοντας διαδικασία για τις περιπτώσεις που μια εταιρία θεωρεί αβάσιμη μια καταγγελία. Παράλληλα, τα κράτη μέλη οφείλουν να εξασφαλίσουν ότι οι εταιρίες ενημερώνουν τους σχετικούς εκπροσώπους των εργαζομένων και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις για την εν θέματι διαδικασία.
• Καθιέρωση της υποχρέωσης των κρατών μελών να διασφαλίσουν ότι οι εταιρίες που αναφέρονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχεία α, β και γ και στο άρθρο 2 στοιχεία α, β και γ της υπό εξέταση Οδηγίας, εγκρίνουν και θέτουν σε εφαρμογή σχέδιο μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, σχετικά με τον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου και την απανθρακοποίηση.

Η Οδηγία (EE) 2024/1760 άρχισε να ισχύει στις 25.07.2024 (20^η μέρα από τη δημοσίευσή της στη Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

Ελισσάβετ-Άννα Βάλβη

Δικηγόρος

Δ.Μ.Σ. Χρηματοοικονομικού και Θεσμικού Πλαισίου των Αγορών Χρήματος και Κεφαλαίου,

Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς

LL.M. in Forensics, Criminology and Law,

Law School, Maastricht University

[1] Οδηγία (EE) 2024/1760 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2024 για την εταιρική δέουσα επιμέλεια όσον αφορά τη βιωσιμότητα, και για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937 και του κανονισμού (ΕΕ) 2023/2859