Νόμος 4842/2021: Η νέα τακτική διαδικασία στα πρωτοβάθμια δικαστήρια
Ο νέος νόμος 4842/2021 (ΦΕΚ 190/Τ.Α’/13.10.2021) σχετικά με την «Ταχεία πολιτική δίκη, προσαρμογή των διατάξεων πολιτικής δικονομίας για την ψηφιοποίηση της πολιτικής δικαιοσύνης, άλλες τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και λοιπές επείγουσες διατάξεις» στα πλαίσια της επιτάχυνσης της διαδικασίας εκδόσεως των αποφάσεων των Δικαστηρίων της πολιτικής δικαιοσύνης, αλλά και της βελτίωσης των προβληματικών ρυθμίσεων των προγενέστερων νόμων, αφενός προέβη σε αρκετές μεταρρυθμίσεις στις διαδικασίες που ισχύουν στα πρωτοβάθμια δικαστήρια και ιδιαίτερα στον τρόπο υπολογισμού του χρόνου υποβολής των προτάσεων και αφετέρου διατήρησε μεγάλο μέρος των υφισταμένων διατάξεων με κατάλληλη προσαρμογή στις νέες ρυθμίσεις. Ειδικότερα, η νέα τακτική διαδικασία στα πρωτοβάθμια δικαστήρια εξελίσσεται στα βασικά της στάδια ως εξής:
- ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΑΓΩΓΗΣ και ΕΓΓΡΑΦΗ ΑΥΤΗΣ ΣΤΟ ΠΙΝΑΚΙΟ του δικαστηρίου, το οποίο τηρείται και ηλεκτρονικά, (άρθ.226 παρ.3 ΚΠολΔικ) στα δικαστήρια που έχουν ενταχθεί στο ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης δικαστικών υποθέσεων
- ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ (πλέον των αποδεικτικών μέσων, αποδεικτικού επίδοσης και πληρεξουσίων εγγράφων) στον αρμόδιο υπάλληλο της γραμματείας του δικαστηρίου, που βεβαιώνει με επισημείωση τη χρονολογία της κατάθεσής τους, μέχρι τη 12η ώρα της τελευταίας ημέρας της προθεσμίας κατάθεσής τους (άρθ. 237 παρ.4 ΚΠολΔικ). Η ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ για την κατάθεση των προτάσεων από τους διαδίκους διαμορφώνεται:
– εντός 90 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας για την επίδοση της αγωγής δηλαδή από την επομένη της 30ής ημέρας από την κατάθεση της αγωγής, για διάδικο γνωστής διαμονής. Κατά το σύστημα αυτό, ενάγων και εναγόμενος έχουν την ίδια συνολική προθεσμία (άρθ.237 παρ.1 ΚΠολΔικ)..
– εντός 120 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας επίδοσης της αγωγής για όλους τους διαδίκους, δηλαδή από την επομένη της 60ής ημέρας από την κατάθεση της αγωγής, αν ο εναγόμενος ή κάποιος από τους ομοδίκους του διαμένει στο εξωτερικό ή είναι άγνωστης διαμονής (άρθ.237 παρ.1 ΚΠολΔικ).
– εντός 90 ή 120 ημερών αντίστοιχα (ανάλογα με το είδος του διαδίκου) από την κατάθεση (και όχι από την επίδοση) της κλήσης για τον προσδιορισμό δικασίμου στην περίπτωση έκδοσης παραπεμπτικής απόφασης λόγω αναρμοδιότητας ή μη εισαγωγής της υπόθεσης στην προσήκουσα διαδικασία ή κήρυξης ως απαραδέκτου της συζήτησης της αγωγής (άρθ.237 παρ. 3 ΚΠολΔικ).
– μέχρι τη νέα συζήτηση της υπόθεσης προβλέπεται (άρθ.237 παρ.3 ΚΠολΔικ) δυνατότητα (και όχι υποχρεωτικότητα) κατάθεσης συμπληρωματικών προτάσεων στις περιπτώσεις της επαναφοράς μετά από απόφαση που έχει αναστείλει λόγω εξάρτησης της διαφοράς από ζήτημα σε άλλη πολιτική ή διοικητική ή ποινική δίκη (άρθ. 249 και 250 Κ.Πολ.Δικ)
– εντός 120 ημερών (ή 180 ημέρων σε περίπτωση που ο αρχικός εναγόμενος είναι κάτοικος εξωτερικού ή αγνώστου διαμονής) από την κατάθεση (και όχι την επίδοση) της αγωγής κατατίθενται προτάσεις (και όλα τα αποδεικτικά μέσα) σε περίπτωση αγωγής παρεμπίπτουσας, ανταγωγής, προσεπίκλησης και ανακοίνωσης δίκης, που κατατίθενται και επιδίδονται σύμφωνα με τις ισχύουσες προθεσμίες (άρθ. 238 παρ. 1 και 2 ΚΠολΔικ).
Εκπρόθεσμες προτάσεις (όπως και προσθήκες) δεν λαμβάνονται υπόψη. ΟΨΙΓΕΝΕΙΣ Ή ΠΑΡΑΧΡΗΜΑ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ μπορούν να προταθούν έως 20 ημέρες προ της ορισθείσας συζήτησης της αγωγής (το αργότερο) με προσθήκη στις προτάσεις, ενώ αντίκρουση αυτών προβλέπεται εντός το αργότερο 10 ημερών πριν από τη συζήτηση (άρθ. 237 παρ. 5 ΚΠολΔικ).
ΑΜΟΙΒΑΙΕΣ ΑΝΤΙΚΡΟΥΣΕΙΣ γίνονται με προσθήκη στις προτάσεις εντός 15 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας κατάθεσης των προτάσεων (άρθ. 237 παρ. 2 ΚΠολΔικ).
ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ – ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΕΝΣΗΜΟ
– Σε περίπτωση έλλειψης των πληρεξουσίων εγγράφων τότε, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 227 του Κ.Πολ.Δικ., ο δικαστής καλεί τον πληρεξούσιο δικηγόρο (και στην ηλεκτρονική του διεύθυνση) να το προσκομίσει, τάσσοντας σε αυτόν εύλογη προθεσμία, ενώ εκδίδει οριστική απόφαση, αν δεν προσκομιστεί (άρθ.237 παρ. 1 ΚΠολΔικ).
– Το δικαστικό ένσημο πρέπει να προσκομιστεί έως τη συζήτηση της αγωγής.ΟΡΙΣΜΟΣ ΧΡΟΝΟΥ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ- ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΚΑΣΙΜΟΥ
Ορίζεται ημέρα και ώρα συζήτησης της αγωγής στο ακροατήριο εντός 30 ημερών από την παρέλευση της 15ήμερης προθεσμίας για τον ορισμό δικαστή ή σύνθεσης δικαστηρίου και εγγράφεται στο οικείο πινάκιο με πρωτοβουλία του γραμματέα , ο οποίος μπορεί να γνωστοποιήσει την ορισθείσα δικάσιμο στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των διαδίκων (άρθ.237 παρ.6 ΚΠολΔικ).
ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΑΡΤΥΡΩΝ- ΑΥΤΟΨΙΑ-ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗ
– Κατά την ορισμένη δικάσιμο δεν εξετάζονται μάρτυρες (ενώ η συζήτηση γίνεται και χωρίς την παρουσία διαδίκων ή πληρεξουσίων δικηγόρων, άρθ. 237 παρ. 6 ΚΠολΔικ).
– Αν κρίνεται αναγκαία η εξέταση μαρτύρων ή απαιτείται αυτοψία ή πραγματογνωμοσύνη με διάταξη του δικαστηρίου διατάσσεται η επανάληψη της συζήτησης (άρθ. 237 παρ. 8 ΚΠολΔικ).ΑΝΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ δεν επιτρέπεται, κατ’ άρθρο 241 (άρθ.237 παρ. 5 ΚΠολΔικ).
- ΠΕΡΑΤΩΣΗ ΔΙΚΗΣ επέρχεται με την ολοκλήρωση της διαδικασίας και μετά από την τυχόν εξέταση των μαρτύρων ή διαδίκων ή την κατάθεση της έκθεσης αυτοψίας ή πραγματογνωμοσύνης, οπότε εκδίδεται οριστική απόφαση (άρθ. 237 παρ. 8 ΚΠολΔικ).
- ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ: Οι διατάξεις των άρθ.226 παρ.3, 237 παρ.1 και 238 εφαρμόζονται για ένδικα βοηθήματα και δικόγραφα που πρόκειται να κατατεθούν μετά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού( άρθ. 116 παρ.1 α του νόμου) (η οποία, για το Μέρος Α’ που αφορά τις τροποποιήσεις του ΚΠολΔικ, είναι την 01.01.2022). Οι διατάξεις του άρθ. 237 παρ. 3,4,5,7,8 και 9 εφαρμόζονται και στις υποθέσεις που θα είναι εκκρεμείς την 1.1.2022 (άρθ. 116 παρ.1β του νόμου).
Ελεονώρα Αναγνώστου
Δικηγόρος
D.E.A. Droit Economique et Social
Université Paris IX -Dauphine
