Με δύο νέες αποφάσεις, αναμορφώνεται τόσο το καθεστώς έκδοσης και ενεργοποίησης του Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (εφεξής «ΑΜΚΑ»), όσο και η ψηφιακή διαδικασία απόδοσης Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (εφεξής «ΑΦΜ») και κλειδάριθμου. Ειδικότερα:

Α. ΕΚΔΟΣΗ- ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ – ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ – ΑΔΡΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΜΚΑ

Με βάση την εκδοθείσα ΚΥΑ με αριθμό Φ80320/109864/14.12.2023[1] και αναφορικά με τον ΑΜΚΑ, που αποτελεί τον υποχρεωτικό αριθμό εργασιακής και ασφαλιστικής ταυτοποίησης όλων των φυσικών προσώπων που υπάγονται στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας, προβλέπονται τα εξής στάδια:

• Έκδοση ΑΜΚΑ: Οι Έλληνες πολίτες, οι πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι πολίτες τρίτων χωρών ή οι ανιθαγενείς που παραμένουν νόμιμα στην Ελλάδα και έχουν δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας ή υπαγωγής στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, καθώς και οι ανήλικοι που παραμένουν μόνιμα και κατοικούν πραγματικά στη χώρα, δικαιούνται να αιτηθούν έκδοση ΑΜΚΑ. Για την έκδοση του ΑΜΚΑ, απαιτούνται συγκεκριμένα δικαιολογητικά, τα οποία αποδεικνύουν την νόμιμη παραμονή, πρόσβαση στην αγορά εργασίας και υπαγωγή στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ανάλογα με την κατηγορία πολίτη[2]. Ο ΑΜΚΑ, εκδίδεται ανενεργός.
• ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΑΜΚΑ: Για να ενεργοποιηθεί ο ΑΜΚΑ, θα πρέπει οι πολίτες, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκουν, να υποβάλλουν δικαιολογητικά από τα οποία θα αποδεικνύεται ότι: α) παραμένουν νομίμως στην Ελλάδα και έχουν δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας και υπαγωγής στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας και β) κατοικούν πραγματικά στην Ελλάδα.
• ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΑΜΚΑ: Ο ΑΜΚΑ απενεργοποιείται εάν παύσουν να ικανοποιούνται οποιαδήποτε από τα ακόλουθα κριτήρια : α) νόμιμης διαμονής ή β) πρόσβασης στην αγορά εργασίας ή γ) πραγματικής κατοικίας ή δ) απενεργοποίησης του ΑΜΚΑ του άμεσα ασφαλισμένου, σε περίπτωση έμμεσων ασφαλισμένων.
• ΑΔΡΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΜΚΑ: Αδρανοποιείται με τον θάνατο.

Β. ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΦΜ ΚΑΙ ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΥ ΣΕ ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

Με την υπ’ αριθμ. Α.1185/23.11.2023 απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ[3], προβλέφθηκε η διαδικασία ταυτόχρονης απόδοσης ΑΦΜ και κλειδάριθμου, σε φυσικά πρόσωπα, παύοντας ταυτόχρονα την δυνατότητα υποβολής του εντύπου Δ210. Επιγραμματικά, η ως άνω απόφαση, αναφέρει τα εξής:

• Πεδίο Εφαρμογής: Κάθε φυσικό πρόσωπο, ημεδαπό ή αλλοδαπό, φορολογικός κάτοικος Ελλάδας ή εξωτερικού, ανεξαρτήτου ηλικίας και δικαιοπρακτικής ικανότητας, που επιθυμεί να εγγραφεί στο Φορολογικό Μητρώο.
• Προϋποθέσεις υποβολής αιτήματος: Δυνατότητα υποβολής αιτήματος, έχουν: α)τα ίδια τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα ανεξάρτητα από την φορολογική τους κατοικία, β) οι νόμιμοι εκπρόσωποι φυσικών προσώπων και οι φορολογικοί εκπρόσωποι των φορολογικών κατοίκων εξωτερικού, γ) τρίτα φυσικά πρόσωπα τα οποία είναι ειδικά εξουσιοδοτημένα προς τον σκοπό αυτό.
• Διαδικασία υποβολής αιτήματος: Τα ως άνω πρόσωπα, υποβάλλουν το αίτημα αποκλειστικά ηλεκτρονικά, μέσω ειδικής εφαρμογής που είναι αναρτημένη στον ιστότοπο της ΑΑΔΕ, δηλώνοντας τα στοιχεία του προσώπου για λογαριασμό του οποίου θα αποδοθεί ΑΦΜ και κλειδάριθμος. Στην ηλεκτρονική αίτηση, πρέπει να επισυναφθούν τα αναλυτικά αναφερόμενα – στην ως άνω απόφαση – δικαιολογητικά και συγκεκριμένα: α) έγγραφα που αποδεικνύουν την ταυτοποίηση, β) έγγραφα που αποδεικνύουν τη νόμιμη παραμονή στη χώρα, γ) έγγραφη δήλωση ορισμού φορολογικού εκπροσώπου (φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού) και αποδοχής αυτού, δ) ληξιαρχική πράξη γάμου ή συμφώνου συμβίωσης, ε) δικαστική απόφαση ορισμού νομίμου εκπροσώπου και στ) ειδική εξουσιοδότηση για απόδοση ΑΦΜ και κλειδαρίθμου.

Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

[1] ΚΥΑ με αριθμό Φ80320/109864/14.12.2023 (ΦΕΚ Β’7280/22.12.2023), με τίτλο: «Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης»

[2] Στην ΚΥΑ προβλέπονται συγκεκριμένα δικαιολογητικά για τις εξής κατηγορίες: Α) Έλληνες πολίτες ή ομογενείς, Β) πολίτες κρατών μελών της ΕΕ, γ) πολίτες τρίτων χωρών και ανιθαγενείς και δ) ανήλικοι.

[3] Υπ΄αριθμ. Α.1185/23.11.2023 (ΦΕΚ Β’6708/29.11.2023) απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ, με τίτλο: «Καθορισμός διαδικασίας ταυτόχρονης απόδοσης ΑΦΜ και κλειδάριθμου σε φυσικά πρόσωπα».