Υπενθυμίζουμε ότι στις διατάξεις του ν. 4990/2022[1], προβλέπεται η διαδικασία προστασίας των εργαζομένων σε επιχειρήσεις του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι υποβάλλουν αναφορές (εσωτερικές ή εξωτερικές), σε περίπτωση παραβίασης διατάξεων του ενωσιακού δικαίου (εφεξής «αναφέροντες»). Για τον λόγο αυτό, ειδικότερα στον ιδιωτικό τομέα, οι επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 50 εργαζομένους, είχαν την υποχρέωση να ορίσουν (μέχρι 17/12/2023) τον  ΥΠΠΑ και να τον δηλώσουν στην πλατφόρμα sepenet της Επιθεώρησης Εργασίας.

Κατόπιν τούτων, εξεδόθη η Κοινή Υπουργική Απόφαση, με αριθμό 47312 (ΦΕΚ Β’ 6944/11.12.2023) και ημερομηνία ισχύος την 11.12.2023, με την οποία εξειδικεύεται η διαδικασία υποβολής, παραλαβής και παρακολούθησης της αναφοράς σε φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Αναφορικά με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, αναφέρουμε επιγραμματικά τα εξής:

• Υποβολή της εσωτερικής αναφοράς από τους εργαζομένους, στον ΥΠΠΑ:

Προβλέπονται τρεις τρόποι υποβολής της αναφοράς:

Α. Εγγράφως (αυτοπροσώπως ή ταχυδρομικά ή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου) ή

Β. Προφορικά (μέσω τηλεφώνου[2] ή συστήματος φωνητικών μηνυμάτων ή προσωπικής συνάντησης μεταξύ αναφέροντος και ΥΠΠΑ) ή

Γ. Μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας η οποία εγκαθίσταται σε εμφανές σημείο στον ιστότοπο του φορέα.

Σε όλες τις ως άνω περιπτώσεις, ο ΥΠΠΑ οφείλει να ενημερώνει τον αναφέροντα για τα δικαιώματά του και για την προβλεπόμενη διαδικασία διαχείρισης των αναφορών.

• Παραλαβή της εσωτερικής αναφοράς από τον ΥΠΠΑ:

– Ο ΥΠΠΑ, βεβαιώνει (με κάθε πρόσφορο μέσο) εντός επτά (7) εργασίμων ημερών στον αναφέροντα, ότι παρέλαβε την αναφορά. Ειδικά σε περίπτωση προφορικής αναφοράς, το πρακτικό που συντάσσει ο ΥΠΠΑ και υπογράφει ο αναφέρων, επέχει θέση βεβαίωσης ενημέρωσης.

– Ο ΥΠΠΑ διασφαλίζει την εμπιστευτικότητα και την προστασία προσωπικών δεδομένων όλων των εμπλεκομένων μερών.

– Ο ΥΠΠΑ, καταχωρεί την αναφορά, σε ειδικό αρχείο που τηρεί.

• Διαχείριση της εσωτερικής αναφοράς από τον ΥΠΠΑ:

– Διαβιβάζει την αναφορά προς διερεύνηση, ψευδωνυμοποιημένη προς τους αρμόδιους φορείς ή

– Αρχειοθετεί την αναφορά, κοινοποιώντας την σχετική απόφαση στον αναφέροντα (αόριστη ή παράλογη ή ακατάληπτη ή δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του νόμου ή δεν συντρέχουν σοβαρές ενδείξεις παραβίασης) και

– Διαβιβάζει αμελλητί στον κατά τόπον αρμόδιο Εισαγγελέα, αντίγραφο της αναφοράς, εάν διαπιστώσει ενδείξεις αυτεπάγγελτα διωκόμενης αξιόποινης πράξης.

• Παρακολούθηση της εσωτερικής αναφοράς από τον ΥΠΠΑ:

– Διατηρεί επικοινωνία με τον αναφέροντα.

– Παρακολουθεί την υπόθεση, επικοινωνώντας με τον φορέα που έχει επιληφθεί της αναφοράς.

– Ενημερώνεται έγκαιρα από τον αρμόδιο φορέα για τις ενέργειες που αναλαμβάνονται, εντός διαστήματος κατ’ ανώτερο τριών (3) μηνών από την βεβαίωση παραλαβής της αναφοράς ή τριών μηνών μετά το πέρας επτά (7) εργασίμων ημερών, από την υποβολή της αναφοράς.

– Κατόπιν, ενημερώνει τον αναφέροντα για την έκβαση της υπόθεσής του.

Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

[1] Ν. 4990/2022 (ΦΕΚ 210/Τ.Α’/11.11.2022): Προστασία προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις ενωσιακού δικαίου – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2019 και λοιπές επείγουσες ρυθμίσεις

[2] Υπό την προϋπόθεση ότι έχει δοθεί συγκατάθεση στην καταγραφή της συνομιλίας.