Για την εφαρμογή του άρθρου 228 του Π.Δ  80/2022 (Κώδικας Ατομικού Εργατικού Δικαίου), όπως διαμορφώθηκε με το άρθρο 150 του ν. 5078/2023[1] και του ν. 5089/2024[2], εξεδόθη η ΚΥΑ με αριθμό 39686/10.07.2024 (ΦΕΚ Β‘ 4099/12.07.2024) διευκρινίζοντας τα ειδικότερα ζητήματα σχετικά με τη χορήγηση ειδικής άδειας μητρότητας και παροχής προστασίας μητρότητας σε όλες τις μισθωτές του e– ΕΦΚΑ ή άλλου φορέα ασφάλισης ασθένειας μισθωτών, στις έμμισθες δικηγόρους και στους ομόφυλους συζύγους στην περίπτωση απόκτησης κοινού τέκνου. Επιγραμματικά προβλέπονται τα εξής:

• ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Η ειδική άδεια μητρότητας χορηγείται στις εργαζόμενες και στους εργαζόμενους με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας και σε δικηγόρους με σύμβαση έμμισθης εντολής. Εφαρμόζεται στις φυσικές, θετές και τεκμαιρόμενες[3] μητέρες του άρθρου 1464ΑΚ, καθώς και σε εκείνους που αποκτούν τέκνο μέσω υιοθεσίας. Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από ομόφυλους συζύγους, ο δικαιούχος γονέας καθορίζεται με κοινή δήλωση των συζύγων προς τον εργοδότη (δεν μπορεί να καταστεί αρχικός δικαιούχος της άδειας ο γονέας που έχει ασκήσει δικαίωμα στην άδεια πατρότητας παρά μόνον κατόπιν μεταβίβασης σε αυτόν).

• ΧΡΟΝΟΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ

Η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας χορηγείται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (άδεια τοκετού και λοχείας) ή και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας (άδεια φροντίδας). Η διάρκεια της ειδικής άδειας ορίζεται σε εννέα (9) μήνες και ο δικαιούχος δύναται να τη διακόψει με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη. Η άδεια χορηγείται έπειτα από ενημέρωση του εργοδότη η οποία γίνεται εγγράφως, ηλεκτρονικά ή με κάθε άλλο πρόσφορο τρόπο, ένα μήνα πριν την έναρξη της εν λόγω άδειας.

• ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ

Η φυσική, θετή και τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464ΑΚ ή στην περίπτωση των ομόφυλων συζύγων ο δικαιούχος γονέας, δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας προς τον έτερο γονέα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, ή με έμμισθη εντολή.

• ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Ο χρόνος απουσίας της εργαζόμενης ή του εργαζόμενου από την εργασία κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό της ετήσιας κανονικής άδειας, της προϋπηρεσίας για τον καθορισμό της αμοιβής και της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης, αλλά και κάθε δικαιώματος που απορρέει από τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας. Κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας εφαρμόζονται όλες οι γενικές και ειδικές διατάξεις που αφορούν στην προστασία και στην διατήρηση της απασχόλησης και των όρων εργασίας, την επιστροφή στην ίδια θέση εργασίας ή σε ισοδύναμη θέση εργασίας, με όχι λιγότερο ευνοϊκούς επαγγελματικούς όρους και συνθήκες και στο δικαίωμα η εργαζόμενη ή ο εργαζόμενος να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία της/του.

• ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΡΟΧΗ (επίδομα)

Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), κατά τη διάρκεια της άδειας, υποχρεούται να καταβάλλει στην/στον δικαιούχο αυτής, μηνιαίως, ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος ετήσιας άδειας. Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη χορήγηση της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας από τη ΔΥΠΑ είναι η/ο δικαιούχος της άδειας: α) να βρίσκεται σε ενεργή εργασιακή σχέση εξαρτημένης εργασίας ή σε ενεργή σύμβαση έμμισθης εντολής και β) να έχει εκδοθεί απόφαση επιδότησης μητρότητας.

• ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΙΤΗΣΗΣ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ

Η αίτηση για τη χορήγηση της ειδικής παροχής υποβάλλεται ηλεκτρονικά, εντός εξήντα (60) ημερών από τη χορήγηση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας. Μεταξύ των δικαιολογητικών που πρέπει να υποβληθούν είναι: α) βεβαίωση εργοδότη από την οποία θα προκύπτει η ενεργή εργασιακή σχέση κατά την έναρξη της άδειας μητρότητας, το είδος, η μορφή, η διάρκεια, η ημερομηνία πρόσληψης και προκειμένου για συμβάσεις ορισμένου χρόνου η ημερομηνία λήξης της σύμβασης (στην περίπτωση των εργαζομένων με εξαρτημένη εργασία τα στοιχεία αυτά αντλούνται από το Π.Σ ΕΡΓΑΝΗ) και β) αντίγραφο της απόφασης επιδόματος μητρότητας.

[1] Ν. 5078/2023 (ΦΕΚ Α’ 211/20-12-2023), με τίτλο: «Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης, εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης και λοιπές διατάξεις».

[2] Ν. 5089/2024 (ΦΕΚ Α’27/16.02.2024) με τίτλο «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις”.

[3] Σε περίπτωση τεχνητής γονιμοποίησης, αν η κυοφορία έγινε από άλλη γυναίκα, μητέρα του τέκνου τεκμαίρεται η γυναίκα στην οποία δόθηκε η σχετική δικαστική άδεια.

Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

[1] Ως σύστημα ΤΝ νοείται το μηχανικό σύστημα που έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί με διαφορετικά επίπεδα αυτονομίας και μπορεί να παρουσιάζει προσαρμοστικότητα μετά την εφαρμογή του και το οποίο, για ρητούς ή σιωπηρούς στόχους, συνάγει, από τα στοιχεία εισόδου που λαμβάνει, πώς να παράγει στοιχεία εξόδου, όπως προβλέψεις, περιεχόμενο, συστάσεις ή αποφάσεις που μπορούν να επηρεάσουν υλικά ή εικονικά περιβάλλοντα.

[2] Μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού: ένα μοντέλο ΤΝ έχει εκπαιδευτεί με μεγάλο όγκο δεδομένων χρησιμοποιώντας αυτοεποπτεία σε κλίμακα, παρουσιάζει σημαντική γενικότητα και είναι ικανό να εκτελεί αποτελεσματικά ευρύ φάσμα διακριτών καθηκόντων, ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο το μοντέλο διατίθεται στην αγορά και μπορεί να ενσωματωθεί σε διάφορα συστήματα ή εφαρμογές.

[3] Εκτός εάν η χρήση αυτή είναι απολύτως αναγκαία είτε για τη στοχευμένη αναζήτηση συγκεκριμένων θυμάτων απαγωγής, εμπορίας ανθρώπων ή σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανθρώπων είτε για την πρόληψη συγκεκριμένης ουσιαστικής και επικείμενης απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας φυσικών προσώπων ή τον εντοπισμό ή/και ταυτοποίηση προσώπου υπόπτου για την τέλεση αξιόποινης πράξης προς τον σκοπό της διεξαγωγής ποινικής έρευνας ή δίωξης ή εκτέλεσης ποινής.