Ι. Γενικά

Με τον προσφάτως ψηφισθέντα νόμο 4958/2022 εισάγονται σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή. Ο σκοπός του νέου νόμου, όπως ορίζεται στο άρθρο 1 αυτού, συνίσταται στη διαμόρφωση ενός δικαιικού πλαισίου, ικανού να ανταποκριθεί στις σύγχρονες κοινωνικές απαιτήσεις για ιατρική υποβοήθηση στην τεκνοποιία, στην προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών, αλλά και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως οι οροθετικοί, που προσφεύγουν σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, και, επικουρικά, στη συμβολή για την αντιμετώπιση του προβλήματος της υπογεννητικότητας στη χώρα μέσω της υποστήριξης και διευκόλυνσης του πληθυσμού στη διαδικασία της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, σύμφωνα με τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα, τον σύγχρονο τρόπο ζωής και τις σημερινές συνθήκες διαβίωσης, καθώς και στην ενίσχυση της οικονομίας μέσω του ιατρικού τουρισμού.

ΙΙ. Βασικές μεταρρυθμίσεις            

Οι βασικές μεταρρυθμίσεις που εισάγει ο ν. 4958/2022 συνοψίζονται στις ακόλουθες:

✔Αυξάνεται το ηλικιακό όριο των γυναικών που δύνανται να προσφύγουν σε ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή από το πεντηκοστό (50ό) στο πεντηκοστό τέταρτο έτος (54ο) της ηλικίας τους.[1] Κατά την αιτιολογική έκθεση του νέου νόμου, στόχος της ανωτέρω διάταξης είναι η εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας περί ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, που οδηγεί συνεχώς περισσότερες γυναίκες σε δημιουργία οικογένειας σε μεγαλύτερη ηλικία, αλλά και με τα επιτεύγματα της ιατρικής επιστήμης.

✔Προβλέπεται η κρυοσυντήρηση γεννητικού υλικού, ζυγωτών και γονιμοποιημένων ωαρίων για τη διατήρηση της γονιμότητας («κρυοσυντήρηση για κοινωνικούς λόγους»). Επίσης, απαλείφεται το ανώτατο χρονικό όριο διάρκειας της κρυοσυντήρησης, το οποίο πλέον συντηρείται για απεριόριστο χρονικό διάστημα. Περαιτέρω, η κρυοσυντήρηση γενετικού υλικού εξαρτάται μόνο από την ατομική έγγραφη συναίνεση του ατόμου που το καταθέτει, μέσα στο πλαίσιο της ελευθερίας του ατόμου στην αυτοδιάθεσή του, χωρίς να απαιτείται η έγγραφη συναίνεσή του ή της συζύγου ή συντρόφου. Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα ελεύθερης χρήσης του μη γονιμοποιημένου γενετικού υλικού από το άτομο από το οποίο προέρχεται, σε περίπτωση διαζυγίου, ακύρωσης του γάμου, διάστασης, λήξης ή καταγγελίας του συμφώνου συμβίωσης, λήξης της ελεύθερης ένωσης.

✔ Τροποποιείται το άρθρο 1455 ΑΚ, ώστε να συμπεριληφθεί ως λόγος προσφυγής στη μέθοδο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και η ανάγκη μελλοντικής διατήρησης της γονιμότητας.

✔Τροποποιούνται τα άρθρα 1456, 1459 και 1460 ΑΚ, ώστε τα εν λόγω άρθρα να εναρμονιστούν με τις συναφείς ρυθμίσεις του νέου νόμου.

Χριστίνα Ζήση
Δικηγόρος
 Δ.Μ.Σ. Αστικού Δικαίου E.Κ.Π.Α.

[1] Σε γυναίκες ηλικίας πενήντα ετών και μίας ημέρας (50 έτη και 1 ημέρα) μέχρι πενήντα τεσσάρων ετών (54 έτη και 0 ημέρες) δύναται να εφαρμοσθεί μέθοδος ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής μόνο μετά από σχετική άδεια της Αρχής (ενν. Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής).