Έξι χρόνια μετά τη θέσπιση του ν. 4335/2015 και τις σημαντικές νομοθετικές μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε αυτός στο σύστημα απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης στη χώρα μας (με έναρξη ισχύος την 1η.01.2016), ψηφίστηκε ο νέος ν. 4842/2021[1] (εφεξής «ο νέος Νόμος»), ο οποίος επέφερε νέες τροποποιήσεις σχεδόν σε όλο το πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Ο ρυθμίσεις του νέου Νόμου επιβάλλονται, είτε για να εναρμονισθούν κατά περιεχόμενο με τις ήδη υπάρχουσες, είτε για να υιοθετηθούν νομολογιακές λύσεις ή και για να διασαφηνιστούν ή να αντικατασταθούν, ακόμη, ρυθμίσεις, που είχαν προκαλέσει προβλήματα, κατά την εφαρμογή τους το προηγούμενο διάστημα. Οι νέες τροποποιήσεις αποσκοπούν στην ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης, την εύρυθμη λειτουργία της δίκης με την εφαρμογή και των σύγχρονων τεχνολογιών, καθώς και στην έκδοση ορθής και δίκαιης δικαστικής απόφασης.[2]

Αναφορικά με το τελευταίο βιβλίο (8^ο) του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, σχετικά με την αναγκαστική εκτέλεση, οι τροποποιήσεις που επήλθαν με την ψήφιση του νέου Νόμου, συνοψίζονται στις ακόλουθες:

Ι. Κεφάλαιο Α΄- Γενικές Διατάξεις

Άρθρο 933 ΚΠολΔ

Αναφορικά με τις αντιρρήσεις κατά της εκτέλεσης και, συγκεκριμένα, στην περίπτωση της ανακοπής κατά του πλειστηριασμού, με αντίστοιχη προσθήκη στην πρώτη παράγραφο του άρθρου, αποτυπώθηκε νομοθετικά η θέση της νομολογίας της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, σύμφωνα με την οποία, αν η ανακοπή ασκείται μετά την κατακύρωση, θα πρέπει να απευθύνεται και κατά του επισπεύδοντος δανειστή και κατά του υπερθεματιστή, μεταξύ των οποίων δημιουργείται σχέση αναγκαστικής, παθητικής ομοδικίας. Αυτό δικαιολογείται αφενός από τον διαπλαστικό χαρακτήρα της ανακοπής του άρθρου 933 ΚΠολΔ και αφετέρου από το γεγονός ότι η τελεσίδικη ευδοκίμηση της ανακοπής επιφέρει έννομες συνέπειες και για τον υπερθεματιστή. Επιπλέον, υποχρεωτική κοινή νομιμοποίηση υφίσταται και στην περίπτωση πλειοδοσίας περισσοτέρων από κοινού και γι’ αυτό η ανακοπή πρέπει να απευθύνεται κατά όλων, αλλά και να ασκείται από όλους, όπως όταν επισπεύδεται αναπλειστηριασμός εναντίον τους. Επομένως, προβλέπεται, πλέον ρητά ότι: «Η ανακοπή κατά του πλειστηριασμού απευθύνεται, με ποινή το απαράδεκτο, κατά του επισπεύδοντα δανειστή και του υπερθεματιστή. Επί κοινής δε πλειοδοσίας η ανακοπή ασκείται από όλους και κατά όλων των πλειοδοτών.». Η νέα ρύθμιση εφαρμόζεται σε όσες ανακοπές ασκούνται από 1.01.2022.

Άρθρο 936 ΚΠολΔ

Στην ανακοπή τρίτου, προστέθηκε στο άρθρο 936 ΚΠολΔ η δυνατότητα σώρευσης αιτήματος απόδοσης του πράγματος. Λόγω της ιδιάζουσας φύσης της εν λόγω ανακοπής, το αίτημα αυτής συνίσταται, υποχρεωτικά, αφενός στην ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης της εκτέλεσης, η οποία ωστόσο, προϋποθέτει, ως αναγκαίο προδικαστικό ζήτημα, την επίκληση του αντιτάξιμου κατά του οφειλέτη ουσιαστικού δικαιώματος. Το αίτημα μπορεί να είναι είτε αναγνωριστικό είτε καταψηφιστικό.  Για λόγους ουσιαστικής προστασίας του επικαλούμενου από τον τρίτο δικαιώματος, αλλά και προφανούς οικονομίας της δίκης προβλέπεται, κατ’ εξαίρεση, να μπορεί να σωρεύεται, αντικειμενικά, και αίτημα απόδοσης του πράγματος, ακόμη και εάν αυτό αυτοτελώς θα υπαγόταν στην τακτική διαδικασία, δηλαδή σε διαδικασία διαφορετική από τη διαδικασία των περιουσιακών διαφορών, στην οποία υπάγεται η εκδίκαση της παρούσας ανακοπής. Η εν λόγω ρύθμιση εφαρμόζεται σε όσες ανακοπές ασκούνται μετά την 1.01.2022.

Άρθρο 937 ΚΠολΔ

Επαναφέρεται η δυνατότητα άσκησης αίτησης αναίρεσης για κάθε εκτελεστό τίτλο. Επιπλέον, δεν επιτρέπεται η ανακοπή ερημοδικίας ούτε στο πρωτοβάθμιο ούτε και στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, ενώ η προθεσμία και η άσκηση του ενδίκου μέσου δεν αναστέλλουν την εκτέλεση της απόφασης. Οι ανωτέρω ρυθμίσεις εφαρμόζονται σε όσες αποφάσεις δημοσιεύονται μετά την έναρξη ισχύος του νέου Νόμου (1η/01/2022).

Άρθρο 938 ΚΠολΔ

Με εξαίρεση την κατάσχεση ακινήτων στην έμμεση εκτέλεση και στα υποκείμενα σε φθορά κινητά, επαναφέρεται η δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, εφόσον το δικαστήριο κρίνει ότι η ενέργεια της αναγκαστικής εκτέλεσης θα προξενήσει ανεπανόρθωτη βλάβη στον αιτούντα και πιθανολογεί την ευδοκίμηση της ανακοπής. Η αίτηση ασκείται στο αρμόδιο κατά τα άρθρα 933 και 936 δικαστήριο και δικάζεται κατά τα άρθρα 686 επ. Ειδικά στην έμμεση εκτέλεση επί ακινήτου, η αναστολή είναι δυνατή μόνο από το δικαστήριο του ενδίκου μέσου.[3] Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται όταν η επίδοση της επιταγής προς εκτέλεση διενεργείται μετά την 1.01.2022.

ΙΙ. Κεφάλαιο Β΄- Μέσα αναγκαστικής εκτέλεσης

Άρθρο 950 ΚΠολΔ

Στη δεύτερη παράγραφο του άρθρου προβλέπεται ότι: «Αν παρεμποδίζεται το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας του γονέα με το τέκνο, το δικαστήριο, που ρυθμίζει το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας του γονέα με το τέκνο, καθορίζει τα χρονικά διαστήματα αυτής και απειλεί, και αυτεπάγγελτα, σε βάρος εκείνου που εμποδίζει κάθε φορά την επικοινωνία, για κάθε παράβαση, χρηματική ποινή έως δέκα χιλιάδες (10,000.00) ευρώ και προσωπική κράτηση έως ένα (1) έτος. Η παρεμπόδιση του δικαιώματος της προσωπικής επικοινωνίας του γονέα με το τέκνο διαπιστώνεται με έκθεση δικαστικού επιμελητή, ο οποίος παρευρίσκεται κατά τον ορισθέντα χρόνο έναρξης της επικοινωνίας.».

ΙΙΙ. Κεφάλαιο Γ΄- Κατάσχεση της κινητής περιουσίας του οφειλέτη

Άρθρο 953 ΚΠολΔ

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η προσθήκη στην τρίτη παράγραφο για τα κινητά που εξαιρούνται από την κατάσχεση, κατά την οποία: «γ) τα πάσης φύσεως βιβλία που δεν είναι εμπόρευμα, τα οποία, ως πολιτιστικά αγαθά, ο δικαστικός επιμελητής που διενεργεί την αναγκαστική εκτέλεση τα αφαιρεί και τα παραδίδει μετά από δημόσια πρόσκληση, σε πολιτιστικούς οργανισμούς αντί τιμήματος που συμφωνείται από τον επί του πλειστηριασμού υπάλληλο και αυτούς. Ο δικαστικός επιμελητής μπορεί να προβεί σε κάθε κατάλληλη ενέργεια για την εξασφάλιση δημοσιότητας. Αν διαφωνήσει εκείνος υπέρ του οποίου γίνεται ή εκείνος κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση, αποφασίζει το ειρηνοδικείο του τόπου της εκτέλεσης, που δικάζει κατά τη διαδικασία των άρθρων 686 επ.».

Άρθρο 954 ΚΠολΔ

Καθώς, με εξαίρεση τα υποκείμενα σε φθορά κινητά, επανέρχεται στη διαδικασία της έμμεσης αναγκαστικής εκτέλεσης για τα κινητά η δυνατότητα αναστολής της εκτέλεσης, συντέμνεται η αρχική προθεσμία των επτά (7) μηνών, σε πέντε (5) μήνες και των οκτώ (8) μηνών σε έξι (6), ώστε να υπάρχει χρόνος άσκησης και συζήτησης της ανακοπής (και έκδοσης της σχετικής απόφασης) πριν τη διενέργεια του πλειστηριασμού. Εάν η παραπάνω προθεσμία συμπληρώνεται τον Αύγουστο, τότε για τον υπολογισμό της λαμβάνεται υπόψη ο επόμενος μήνας. Ο χρόνος διενέργειας του πλειστηριασμού κινητών κρίνεται μεγάλος και πρέπει να μειωθεί, λαμβανομένου υπόψη και του οριζόμενου χρόνου (παρ. 2 του 933 ΚΠολΔ) για την εκδίκαση της ανακοπής και την έκδοση απόφασης επί αυτής. Η ανωτέρω διάταξη ισχύει για όσες κατασχέσεις επιβάλλονται μετά την 1η/01/2022.

 Άρθρο 959 ΚΠολΔ

Είναι πλέον εφικτή η εκδήλωση ενδιαφέροντος από περισσότερους πλειοδότες (συνπλειοδοσία) κατά τρόπο προσαρμοσμένο στον ηλεκτρονικό τρόπο διενέργειας του πλειστηριασμού, δηλαδή μέσω ειδικού πληρεξουσίου, το οποίο θα πρέπει να δηλώνει όποιος πλειοδότης θα εκπροσωπήσει τους λοιπούς, σύμφωνα με την παρ. 5. Για λόγους, ωστόσο, δικαιϊκής ασφάλειας, οι περισσότεροι πλειοδότες ενέχονται εις ολόκληρον για την καταβολή του πλειστηριάσματος, ανεξάρτητα από τη μεταξύ τους κατανομή και σχέση. Αντίστοιχα επαναδιατυπώνoνται και η παρ. 1 του άρθρου 965, καθώς επίσης και η παρ. 5 του άρθρου 959. Η νέα ρύθμιση τυγχάνει εφαρμογής για όσους πλειστηριασμούς προσδιοριστούν μετά την 1η.01.2022.

Άρθρα 962 & 965  ΚΠολΔ

Προστίθεται δεύτερη παράγραφος στο άρθρο 962 ΚΠολΔ, κατά την οποία: «Τα υποκείμενα σε φθορά ευπαθή προϊόντα, πλειστηριάζονται οποιαδήποτε μέρα, και η κατά την παρ. 6 του άρθρου 959 ανάρτηση στα ηλεκτρονικά συστήματα μπορεί να διενεργείται και αυθημερόν, πριν την έναρξη του πλειστηριασμού, η δε κατά την παρ. 1 του άρθρου 965 εγγυοδοσία δύναται να κατατεθεί και σε μετρητά.».

Επίσης παρ. 1 και 5 του άρθρου 965 ΚΠολΔ γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές για τη δυνατότητα επίσης από κοινού πλειοδοσίας σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 959. Επίσης, από την παρ. 1 απαλείφεται η δυνατότητα κατάθεσης εγγυοδοσίας σε μετρητά. Περαιτέρω, στην παρ. 4 για λόγους διαδικαστικής διευκόλυνσης η προθεσμία των πέντε (5) εργάσιμων ημερών για την κατάθεση του πλειστηριάσματος επιμηκύνεται σε δέκα (10) επίσης εργάσιμες.

Οι ανωτέρω ρυθμίσεις ισχύουν για όσους πλειστηριασμούς προσδιοριστούν μετά την 1η.01.2022.

Σημειώνεται ότι θα ακολουθήσει η δημοσίευση του δεύτερου μέρους, στο οποίο αναλύονται οι υπόλοιπες τροποποιήσεις.

[1] «Ταχεία πολιτική δίκη, προσαρμογή των διατάξεων της πολιτικής δικονομίας για την ψηφιοποίηση της πολιτικής δικαιοσύνης, άλλες τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και λοιπές επείγουσες διατάξεις.».

[2] Βλ. Αιτιολογική Έκθεση του νέου Νόμου.

[3] Βλ. περισσότερα στο άρθρο 938 ΚΠολΔ.

Χριστίνα Ζήση
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Αστικού Δικαίου E.Κ.Π.Α.