Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Με τον προσφάτως ψηφισθέντα Ν. 5066/2023 (ΦΕΚ Α’ 188/15.11.2023) του Υπουργείου Ανάπτυξης, με τίτλο «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2101 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου 2021 για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2013/34 όσον αφορά στη δημοσιοποίηση στοιχείων φορολογίας εισοδήματος από ορισμένες επιχειρήσεις και υποκαταστήματα – Επικαιροποίηση εθνικής νομοθεσίας για τις υποχρεώσεις δημοσιότητας των εταιρειών και άλλες επείγουσες διατάξεις», διαμορφώνεται ένα νέο πλαίσιο για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, με επίκεντρο την εισαγωγή του “Ειδικού Τιμολογίου”.

Πιο συγκεκριμένα, με το Άρθρο 17 του νέου Ν. 5066/2023 εισάγεται το Άρθρο 138Α στον Ν. 4951/2022, και συνεπώς ρυθμίζεται το Ειδικό Τιμολόγιο, το οποίο αναμένεται να προκαλέσει μεταβολές στη δομή τιμών και στην αγοραστική δυναμική, επηρεάζοντας τόσο τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, όσο και τους καταναλωτές χαμηλής τάσης. Το μέτρο αυτό, επιδιώκει να εισαγάγει μεγαλύτερη διαφάνεια και να ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών, ενώ παράλληλα επηρεάζει τη δομή τιμολόγησης και την αγοραστική δυναμική.

ΙΙ. ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟΥ

• Χρονικό Πλαίσιο και Εφαρμογή

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 του Άρθρου 138Α, το Ειδικό Τιμολόγιο θα εφαρμοστεί για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2024 έως την 31η Δεκεμβρίου 2024, βέβαια, δύναται να επιλέγεται από τους καταναλωτές και μετά την ως άνω προθεσμία. Περαιτέρω, σύμφωνα με την προαναφερθείσα διάταξη, οι προμηθευτές θα μεταφέρουν υποχρεωτικά στο Ειδικό Τιμολόγιο τους πελάτες που είχαν υπαχθεί στο πλαίσιο των ρυθμίσεων του άρθρου 138 Ν. 4951/2022, σχετικά με τη ρήτρα αναπροσαρμογής.

• Εξαιρέσεις

Ωστόσο, δύο κατηγορίες καταναλωτών εξαιρούνται από την εφαρμογή του Ειδικού Τιμολογίου, ήτοι, α) οι καταναλωτές με συμβάσεις σταθερής τιμής, για όσο χρόνο διαρκεί η σύμβαση, και β) όσοι επιλέξουν διαφορετικό τιμολόγιο, υποβάλλοντας την αντίρρησή τους έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.

• Πλεονεκτήματα για τους Καταναλωτές

Το βασικό πλεονέκτημα που παρέχεται στους καταναλωτές μέσω του Ειδικού Τιμολογίου είναι ότι διευκολύνει, για πρώτη φορά, τη σύγκριση των τιμών μεταξύ προμηθευτών και τη διαφανή και απλοποιημένη πληροφόρηση των καταναλωτών για τις τιμές των προμηθευτών. Επιπροσθέτως, η διαφάνεια και η ευκολία της σύγκρισης θα ενισχύεται από το γεγονός ότι η ρυθμιστική αρχή (ΡΑΑΕΥ), θα δημοσιεύει, μηνιαίως, στην ιστοσελίδα της, τις χρεώσεις προμήθειας, οι οποίες θα εφαρμόζονται στο Ειδικό Τιμολόγιο.

• Δημοσίευση Χρεώσεων από τη ΡΑΑΕΥ

Το Ειδικό Τιμολόγιο επιδιώκει να διευκολύνει τη σύγκριση τιμών και να ενισχύσει τη διαφάνεια στην αγορά, μέσω της μηνιαίας δημοσίευσης τιμών από τη ΡΑΑΕΥ.

ΙΙΙ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

• Αξίζει να σημειωθεί ότι, η συμμόρφωση με αυτές τις νέες ρυθμίσεις απαιτεί από τις ενεργειακές εταιρείες προμήθειας να επανεξετάσουν και να προσαρμόσουν τα εσωτερικά τους συστήματα, όπως τα συστήματα χρέωσης, καθώς και τους συμβατικούς όρους με τους πελάτες. Επιπλέον, η ενίσχυση του ανταγωνισμού μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένα περιθώρια κέρδους για τους προμηθευτές. Συνεπώς, απαιτείται στρατηγική αναδιάρθρωση και πιθανή αναδιαμόρφωση των επιχειρηματικών μοντέλων.
• Είναι προφανές ότι, οι προαναφερθείσες νομοθετικές αλλαγές απαιτούν από τις ενεργειακές εταιρείες να είναι ευέλικτες και προσαρμοστικές, καθώς η συμμόρφωση με τη νέα νομοθεσία αποτελεί πρωταρχικό στόχο. Επιπλέον, οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να προβούν σε αναδιαρθρώσεις, ώστε να συμμορφωθούν με τις νέες ρυθμίσεις, προκαλώντας ενδεχομένως σημαντικές προκλήσεις τόσο στα συστήματα χρέωσης όσο και στις συμβατικές διαδικασίες με τους καταναλωτές.
• Ακολούθως, σχετικά με την μετάπτωση αυτομάτως στο Ειδικό Τιμολόγιο, χωρίς ρητή συναίνεση από τους καταναλωτές, θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα μέσω της επικείμενης Υπουργικής Απόφασης, αναφορικά με την ενημέρωση και τη συναίνεση των καταναλωτών. Η ανάγκη για ύπαρξη υπογεγραμμένων συμβάσεων από όλους τους καταναλωτές, ακόμη και όσους μεταπέσουν στο Ειδικό Τιμολόγιο, αποτελεί σημαντική απαίτηση που συνιστάται να γίνει γνωστή και από τις δύο πλευρές.
• Συνοπτικά, ο Νόμος 5066/2023 εισάγει σημαντικές αλλαγές στον τομέα ενέργειας της Ελλάδας, επηρεάζοντας ιδιαίτερα τις τιμολογιακές ρυθμίσεις του ηλεκτρικού ρεύματος και τις λειτουργίες της αγοράς, καθώς, παρουσιάζουν τόσο προκλήσεις όσο και ευκαιρίες για τους προμηθευτές και τους καταναλωτές ενέργειας, απαιτώντας, βέβαια, προσεκτική προσαρμογή και στρατηγικό σχεδιασμό.

Μαρία-Κωνσταντίνα Λιλή-Κόκκορη
Δικηγόρος
LL.M. Energy and Climate Law, University of Groningen
LL.M. Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Νομική Αθηνών, ΕΚΠΑ