Με την υπ’ αριθμ. 12/3378/30.05.2023 εγκύκλιο, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, στα πλαίσια των λειτουργικών καθηκόντων[1] του, παρείχε οδηγίες για το δικαίωμα πρόσβασης των αναγνωρισθέντων ως προσφύγων, στα διοικητικά έγγραφα που τους αφορούν και ειδικότερα, στη δυνατότητα λήψης πλήρους αντιγράφου της διοικητικής απόφασης αναγνώρισής τους, ως δικαιούχων παροχής διεθνούς προστασίας.

• Ποιο ζήτημα προέκυψε και αποτέλεσε την αφορμή έκδοσης της εγκυκλίου:

Σε περίπτωση που γίνεται δεκτό το αίτημα αλλοδαπού για υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας, από την αρμόδια Υπηρεσία Ασύλου ή την αρμόδια Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσφυγών της Αρχής Προσφυγών, επιδίδεται σε αυτόν μόνο απόσπασμα από το διατακτικό της απόφασης (σε αντίθεση με την περίπτωση απόρριψης), με αποτέλεσμα να μην έχει πρόσβαση στους λόγους αποδοχής του αιτήματός του.  

• Η πρακτική αυτή, προκαλεί αντιφάσεις σε σχέση με τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις:
  – Κάθε ενδιαφερόμενος, έχει το δικαίωμα[2] ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων (όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες των οποίων έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία έκδοσης ή τουλάχιστον κατάρτισης).
  – Το δικαίωμα πρόσβασης στα διοικητικά έγγραφα, ασκείται από οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ημεδαπό ή αλλοδαπό, χωρίς διάκριση ιθαγένειας, είτε τον αφορούν είτε όχι και εφόσον έχει εύλογο ενδιαφέρον.
  – Δεν τίθεται ζήτημα παραβίασης προσωπικών δεδομένων, αφενός γιατί τον αφορούν[3] και αφετέρου διότι το αίτημά του θεμελιώνεται στο δικαίωμα πληροφοριακού αυτοκαθορισμού και πρόσβασης στα έγγραφα.
  – Η απόφαση που εκδίδεται από την αρμόδια αρχή και με την οποία αναγνωρίζεται ως δικαιούχος διεθνούς προστασίας, συνιστά διοικητικό έγγραφο.

• Τι προβλέπει η εγκύκλιος 12/2023 ΕισΑΠ:

Ο αναγνωρισμένος πολιτικός πρόσφυγας, με επίκληση και απόδειξη βάσιμου εννόμου συμφέροντος, μπορεί να ζητήσει από τη Διοίκηση να λάβει πλήρες αντίγραφο της απόφασης που τον αφορά.

Αν η Υπηρεσία αρνηθεί, μπορεί να προσφύγει στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών, παραπονούμενος για την άρνηση.

Ο Εισαγγελέας, εάν κρίνει βάσιμη την προσφυγή, παραγγέλλει δεσμευτικά τη Διοίκηση να χορηγήσει αντίγραφο της απόφασης. Εάν η Διοίκηση αρνηθεί ξανά, ο Εισαγγελέας μπορεί να προβλέψει πειθαρχικές και ποινικές κυρώσεις.

Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

[1] Όπως αυτά προβλέπονται στα άρθρα 23 παρ.1 εδ’ γ, παρ. 2 και 28 παρ. 5 εδ’ α του ν.4938/2022 (Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων).

[2] Άρθρο 1 του ΠΔ 28/2015

[3] Προβλέπεται άλλωστε στο άρθρο 15 του Κανονισμού ΕΕ 679/2016