Με το Νόμο 5193/2025[1] εισάγονται οι ακόλουθες σημαντικές ρυθμίσεις για τη διευκόλυνση οφειλετών που βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία και εντάσσονται στην κατηγορία των ευάλωτων οφειλετών, βάσει των εισοδηματικών και περιουσιακών τους κριτηρίων, σύμφωνα με το άρθρο 217[2] του ν. 4738/2020[3].

• Αύξηση κριτηρίων για την τεκμαιρόμενη συναίνεση πιστωτών στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών

Οι οφειλέτες που:

α) πληρούν τα κριτήρια του ευάλωτου οφειλέτη και έχουν βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη, ή

β) πληρούν έως το διπλάσιο των σχετικών κριτηρίων και έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 90 ημερών έως 300.000 ευρώ,

θεωρούνται επιλέξιμοι και υπάγονται στη ρύθμιση της αντιπρότασης πιστωτών, κατά την παρ. 2Α του άρθρου 71. Τεκμαίρεται η συναίνεση όλων των πιστωτών (χρηματοδοτικοί φορείς, Δημόσιο, Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης) στην αντιπρόταση αυτή.

Η ρύθμιση προσφέρεται μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας και ο οφειλέτης μπορεί να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει. Σε περίπτωση αποδοχής, υπογράφεται αυτόματα σύμβαση αναδιάρθρωσης.

• Επέκταση του Προγράμματος Συνεισφοράς του Δημοσίου σε ευάλωτους οφειλέτες

Σχετικά με τα φυσικά πρόσωπα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4738/2020, για το οποίο έχει εκδοθεί, κατόπιν σχετικής αίτησής τους, βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη και δικαιούνται να υποβάλουν αίτηση για τη συνεισφορά του Δημοσίου στην απομείωση των υποχρεώσεών τους για το χρονικό διάστημα του άρθρου 14 του ν. 4916/2022[4], προβλέπεται η δυνατότητα υποβολής αίτησης συνεισφοράς του Δημοσίου και στις εξής περιπτώσεις:

α) Αν κηρυχθεί πτώχευση ή επιβληθεί κατάσχεση. Η αίτηση υποβάλλεται είκοσι (20) τουλάχιστον ημέρες πριν από την ορισθείσα ημερομηνία διενέργειας του πλειστηριασμού της κύριας κατοικίας του δικαιούχου. Η παρούσα περίπτωση εφαρμόζεται και καταλαμβάνει κάθε αίτηση που έχει υποβληθεί σύμφωνα με τον παρόντα νόμο.

β) Αν η επιβολή της κατάσχεσης έχει λάβει χώρα πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος, αλλά εντός του χρονικού διαστήματος των εξήντα (60) ημερολογιακών ημερών πριν από την έναρξη ισχύος των άρθρων 217 έως 226 του ν. 4738/2020, σύμφωνα με το άρθρο 308 του νόμου αυτού, περί έναρξης ισχύος. Ομοίως, αίτηση μπορεί να υποβληθεί αν η πτώχευση έχει λάβει χώρα πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος, αλλά μετά από την έναρξη ισχύος του ν. 4738/2020.

γ) Η προθεσμία υποβολής αιτήσεων και χορήγησης συνεισφοράς του Δημοσίου σε ευάλωτους οφειλέτες παρατείνεται μέχρι τη μεταβίβαση της κατοικίας τους στον φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης, σύμφωνα με το άρθρο 219[5] του ν. 4738/2020, περί μεταβίβασης κύριας κατοικίας στον φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης, και σε κάθε περίπτωση, όχι πέρα από την 31η Οκτωβρίου 2025.

• Δικαίωμα Ανακοπής – Διαδικασία & Προθεσμίες

Κατά της αίτησης ρύθμισης οφειλών παρέχεται στους πιστωτές δικαίωμα ανακοπής εντός 20 ημερών από τη εξαγωγή της πρότασης ρύθμισης, ενώπιον του αρμόδιου Πρωτοδικείου, αποκλειστικά για τους εξής λόγους:

α) Υποβολή ανακριβών στοιχείων από τον οφειλέτη.

β) Μειωμένη ικανοποίηση της απαίτησης του πιστωτή σε σύγκριση με αυτήν που θα προέκυπτε από την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης.

Η συζήτηση ορίζεται υποχρεωτικά εντός 15 ημερών από την κατάθεση της ανακοπής και η επίδοση εντός 5 ημερών. Η διαδικασία διεξάγεται ως ασφαλιστικό μέτρο και η απόφαση δεν υπόκειται σε έφεση.

• Επέκταση της δυνατότητας ρύθμισης οφειλών εγγυημένων από το Δημόσιο και κατά τη διαδικασία εξυγίανσης

Επεκτείνεται και στους οφειλέτες που θα επιλέξουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους μέσω της διαδικασίας εξυγίανσης, η δυνατότητα να ρυθμίζονται μέσω του Εξωδικαστικού Μηχανισμού και τα δάνεια με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου. Αν η επικυρωμένη συμφωνία εξυγίανσης προβλέπει μείωση των απαιτήσεων έναντι του οφειλέτη, οι χρηματοδοτικοί φορείς δικαιούνται να ζητήσουν από το Ελληνικό Δημόσιο ως εγγυητή την εφάπαξ πληρωμή του εγγυημένου μέρους του διαγραφέντος ποσού, με την άμεση υποβολή σχετικού αιτήματος προς την αρμόδια υπηρεσία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Σε περίπτωση που ακυρωθεί η εξυγίανση, αναβιώνει η πλήρης οφειλή και το Δημόσιο δύναται να δεχτεί εκ νέου αίτημα κατάπτωσης από τον χρηματοδοτικό φορέα για το ως άνω εγγυημένο υπόλοιπο της οφειλής, όπως προέκυψε, μετά από την αναβίωση.

Επιπλέον, σε περιπτώσεις οφειλών εγγυημένων από το Δημόσιο δέον είναι να τονιστούν τα εξής:

α) Οι εγγυήσεις διατηρούνται ακέραιες, χωρίς αύξηση της ευθύνης του Δημοσίου.

β) Η παραγραφή και οι προθεσμίες κατάπτωσης αναστέλλονται από την υποβολή αίτησης έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξυγίανσης.

γ) Το Δημόσιο εξοφλεί το διαγραφέν ποσό που εγγυήθηκε, χωρίς να το αναζητήσει από τον οφειλέτη, εφόσον αυτό προβλέπεται στο σχέδιο εξυγίανσης.

• Υποχρέωση Πρότασης Ρύθμισης Πριν τον Πλειστηριασμό

Ο πιστωτής υποχρεούται να καταθέσει πρόταση ρύθμισης προς τον οφειλέτη τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από πλειστηριασμό, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

α) Πρόκειται για πρώτο πλειστηριασμό.

β) Ο οφειλέτης έχει εγγραφεί στο σύστημα προσωποποιημένης πληροφόρησης της παρ. 7 του άρθρου 13 του ν. 5072/2023 που τηρεί ο πιστωτής, παρέχοντας κατ’ ελάχιστον διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και τηλέφωνο επικοινωνίας και αν δεν έχει ανταποκριθεί σε αίτημα του πιστωτή για την παροχή των στοιχείων οικονομικής και περιουσιακής κατάστασης.

Αν δεν υπάρχει εγγραφή ή δεν έχουν δοθεί τα στοιχεία επικοινωνίας/οικονομικής κατάστασης, η υποχρέωση πρότασης δεν ισχύει. Για πιστωτές χωρίς το ως άνω σύστημα, αρκεί η τήρηση των όρων του ν. 4438/2016.

Ελισσάβετ-Άννα Βάλβη

Δικηγόρος

Δ.Μ.Σ. Χρηματοοικονομικού και Θεσμικού Πλαισίου των Αγορών Χρήματος και Κεφαλαίου,

Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς

LL.M. in Forensics, Criminology and Law,

Law School, Maastricht University

[1] Νόμος 5193/2025 (ΦΕΚ Α’ 56/11.04.2025) με τίτλο «Ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς και άλλες διατάξεις»

[2] Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 του άρθρου 65 του Νόμου 5113/2024 (ΦΕΚ Α’ 96/21.06.2024) με τίτλο «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2118 για την  ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκίνητων οχημάτων, λήψη μέτρων προς εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/858 σχετικά με το πιλοτικό καθεστώς υπο δομών της αγοράς που βασίζονται σε τεχνολο γία κατανεμημένου καθολικού, ειδικότερες ρυθμίσεις για τα οχήματα και τη δημόσια περιουσία και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Εθνικής Οι κονομίας και Οικονομικών»

[3] Νόμος 4738/2020 (ΦΕΚ Α’ 207/27.10.2020) με τίτλο «Ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας και άλλες διατάξεις»

[4] Νόμος 4916/2022 (ΦΕΚ Α’ 65/28.3.2022) με τίτλο «Εκσυγχρονισμός του πλαισίου λειτουργίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Πρόγραμμα συνεισφοράς Δημοσίου σε ευάλωτους οφειλέτες μέχρι τη μεταβίβαση της κατοικίας τους στον φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης του κεφαλαίου Α’ του μέρους δευτέρου του τρίτου βιβλίου του ν. 4738/2020 Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών (ΕΕ) 2020/1151 και (ΕΕ) 2021/1159, νέος μειωμένος Ενιαίος Φόρος Ιδιο κτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.), επείγουσες φορο λογικές και τελωνειακές ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση ιδίως της ενεργειακής κρίσης και άλλες διατάξεις»

[5] Όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 του άρθρου 89 του Νόμου 5072/2023 (ΦΕΚ Α’ 198/5.12.2023) με τίτλο «Δάνεια: Διαφάνεια, ανταγωνισμός, προστασία των ευάλωτων Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2167, επανεισαγωγή του προγράμματος “ΗΡΑΚΛΗΣ” και άλλες επείγουσες διατάξεις»