Με την απόφασή του στην υπόθεση C-233/23 το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) εξετάζει εάν η άρνηση της Google να διασφαλίσει τη διαλειτουργικότητα της πλατφόρμας της με την εφαρμογή της επιχείρησης Enel X Italia μπορεί να χαρακτηριστεί ως κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης κατά την έννοια του δικαίου του ανταγωνισμού της ΕΕ.

• Σύντομο ιστορικό της υπόθεσης

Η Enel X Italia διαθέτει την εφαρμογή «JuicePass», η οποία παρέχει στους χρήστες τη δυνατότητα εντοπισμού και κράτησης σταθμών φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα. Η Enel X Italia ζήτησε από τη Google να καταστήσει την εφαρμογή «JuicePass» συμβατή με την πλατφόρμα «Android Auto», επισημαίνοντας ότι η εν λόγω πλατφόρμα, μέσω των προτύπων (templates) που παρέχει, επιτρέπει σε τρίτους προγραμματιστές να προσαρμόζουν τις εφαρμογές τους για τη χρήση της. Παρά την ύπαρξη αυτών των προτύπων, η Google αρνήθηκε να επιτρέψει τη διαλειτουργικότητα της «JuicePass» με την «Android Auto». Κατά συνέπεια, η ιταλική Αρχή Προστασίας του Ανταγωνισμού και της Αγοράς (AGCM) επέβαλε στη Google πρόστιμο άνω των 102 εκατομμυρίων ευρώ, κρίνοντας ότι η εν λόγω συμπεριφορά συνιστούσε κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης. Η Google προσέβαλε την απόφαση αυτή ενώπιον του ιταλικού Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο υπέβαλε προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ).

• Η απόφαση του ΔΕΕ

Σύμφωνα με το ΔΕΕ, η άρνηση της κατέχουσας δεσπόζουσα θέση επιχείρησης να επιτρέψει τη διαλειτουργικότητα της ψηφιακής πλατφόρμας της με εφαρμογή τρίτης επιχείρησης μπορεί να συνιστά κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης, ακόμη και αν η πλατφόρμα αυτή δεν είναι απολύτως απαραίτητη για την εμπορική εκμετάλλευση της εφαρμογής της τρίτης επιχείρησης.

Ειδικότερα, η άρνηση διαλειτουργικότητας μπορεί να θεωρηθεί καταχρηστική αν μια πλατφόρμα έχει διαμορφωθεί με σκοπό να επιτραπεί η χρήση της από τρίτες επιχειρήσεις και η διαλειτουργικότητα ενδέχεται να καταστήσει την εφαρμογή πιο ελκυστική για τους καταναλωτές. Στην περίπτωση αυτή, η άρνηση ενδέχεται να εμποδίσει τη διατήρηση ή ανάπτυξη του ανταγωνισμού στην αγορά, ακόμη και αν οι τρίτες επιχειρήσεις και οι ανταγωνιστές τους παραμένουν ενεργοί στην αγορά.

Ωστόσο, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η άρνηση διαλειτουργικότητας μπορεί να δικαιολογηθεί υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, η άρνηση μπορεί να θεωρηθεί εύλογη εάν δεν υπάρχει πρότυπο για την κατηγορία των σχετικών εφαρμογών κατά τη στιγμή της αίτησης πρόσβασης, εφόσον η παροχή της διαλειτουργικότητας θα ενείχε κινδύνους για την ασφάλεια ή την ακεραιότητα της πλατφόρμας ή αν η διασφάλιση της διαλειτουργικότητας καθίσταται αδύνατη για άλλους τεχνικούς λόγους. Σε περίπτωση που δεν υφίστανται τέτοιοι κίνδυνοι, η επιχείρηση που κατέχει τη δεσπόζουσα θέση υποχρεούται να αναπτύξει το απαιτούμενο πρότυπο διαλειτουργικότητας εντός εύλογης προθεσμίας, ενδεχομένως κατόπιν προσήκουσας οικονομικής αποζημίωσης.

• Συμπεράσματα

Η απόφαση αυτή του ΔΕΕ τονίζει τη σημασία της εξισορρόπησης μεταξύ των συμφερόντων των επιχειρήσεων που κατέχουν δεσπόζουσα θέση και της ανάγκης προστασίας του ανταγωνισμού. Η άρνηση διαλειτουργικότητας δεν μπορεί να δικαιολογείται αυθαίρετα και, εφόσον δεν υπάρχουν βάσιμοι λόγοι ασφάλειας ή τεχνικής αδυναμίας, η επιχείρηση πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την εκπόνηση των κατάλληλων προτύπων διαλειτουργικότητας.

Η απόφαση του ΔΕΕ έχει ευρύτερη σημασία για τις επιχειρήσεις που ελέγχουν σημαντικές ψηφιακές πλατφόρμες, δεδομένου ότι ενισχύει την ανάγκη για διασφάλιση του ανταγωνισμού στην αγορά και την αποτροπή της κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης από μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες.

Ελισσάβετ-Άννα Βάλβη

Δικηγόρος

Δ.Μ.Σ. Χρηματοοικονομικού και Θεσμικού Πλαισίου των Αγορών Χρήματος και Κεφαλαίου,

Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς

LL.M. in Forensics, Criminology and Law,

Law School, Maastricht University