Την 25 Νοεμβρίου 2022 δημοσιεύτηκε ο ν. 4997/2022 (ΦΕΚ 219/Τ.Α/25.11.2022) σχετικά με τον «Εξορθολογισμό ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής νομοθεσίας, ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και άλλες διατάξεις» με τις διατάξεις του οποίου επεκτείνεται η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας τόσο χρονικά, με αύξηση του ήδη προβλεπόμενου χρονικού διαστήματος αδείας των 6 μηνών σε αυτό των 9 μηνών όσο και ποσοτικά, με επέκταση αυτής σε πρόσωπα διαφορετικά από τη (φυσική) μητέρα και ειδικότερα με εξομοίωση αυτής με την τεκμαιρόμενη μητέρα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, αλλά και με την εργαζόμενη μητέρα που υιοθετεί τέκνο, ενώ τα τελευταία αναφερόμενα αυτά πρόσωπα δικαιούνται και το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, καθώς και όλες τις αποδοχές και τα επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους διατάξεις του φορέα ασφάλισής τους. Κύριος στόχος των διατάξεων αυτών είναι η προστασία της μητρότητας, η προώθηση της ισότητας και η κατάργηση των διακρίσεων στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων.

✔ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ

Οι εργαζόμενες μητέρες που εργάζονται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις και είναι ασφαλισμένες του ΙΚΑ- ΕΤΑΜ δικαιούνται να λάβουν την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας.[1] Στην περίπτωση που δεν γίνει χρήση της προβλεπόμενης ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας , οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας, την ανωτέρω ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας και στη συνέχεια και το μειωμένο ωράριο.

Την ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας δικαιούνται επιπλέον:

– Η τεκμαιρόμενη μητέρα που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας (άρθ. 1464 ΑΚ)

– Η εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο, από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών.

✔ ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ

Η χρονική διάρκεια της ειδικής άδειας μητρότητας είναι πλέον 9 μήνες (αντί 6 μηνών που προβλεπόταν έως τη δημοσίευση του νόμου αυτού).

✔ ΧΡΟΝΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του ΙΚΑ- ΕΤΑΜ και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης.

Κατά τη διάρκεια της ως άνω ειδικής άδειας ο Ο.Α.Ε.Δ. υποχρεούται να καταβάλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαία ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας .

✔ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ

Η εργαζόμενη μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας έως 7 μήνες στον πατέρα με την προϋπόθεση ότι ο πατέρας:

– Εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου

– Εργάζεται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις

– Εργάζεται με πλήρη ή μερική απασχόληση

✔ ΜΕΤΑΓΕΝΕΘΛΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΔΕΙΑΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ

Η εργαζόμενη μητέρα δικαιούται επιπλέον των ανωτέρω άδεια τοκετού και λοχείας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων.[2]Από το χρονικό αυτό διάστημα 8 εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν από την πιθανή ημερομηνία του τοκετού (άδεια τοκετού) και 9 εβδομάδες μετά τον τοκετό ( άδεια λοχείας).

Το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας – μαζί με όλες τις αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληρούν τις επιμέρους διατάξεις του ασφαλιστικού φορέα τους – δικαιούνται και:

– Η τεκμαιρόμενη μητέρα που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας

– Η εργαζόμενη μητέρα που υιοθετεί τέκνο από τη ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών.

✔ ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ

Οι διατάξεις αυτές ισχύουν από τη δημοσίευση του ν. 4997/2022, δηλαδή από την 25/11/2022.

Ελεονώρα Αναγνώστου
Δικηγόρος
D.E.A. Droit Economique et Social
Université Paris IX – Dauphine

[1] Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται μειωμένο ωράριο  για τις αυξημένες φροντίδες σχετικά με την ανατροφή του παιδιού είτε  διακόπτοντας την εργασία τους για μία ώρα κάθε ημέρα είτε προσερχόμενες αργότερα είτε  αποχωρώντας νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα για χρονικό διάστημα 2,5 ετών από τη λήξη της άδειας λοχείας. Η εναλλακτική χορήγηση της άδειας προϋποθέτει συμφωνία του εργοδότη και χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά.

[2] Άρθ. 7 της ΕΓΣΣΕ του 1993, όπως τροποποιήθηκε από το άρθ. 7 της ΕΓΣΣΕ του 2000.