Με την από 13 Οκτωβρίου 2022 Ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – που αποτελεί «τον θεματοφύλακα των Συνθηκών» –  εξαίρει τα ποικίλα ωφέλιμα αποτελέσματα για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις από την εφαρμογή και την επιβολή της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης: τη διασφάλιση του κράτους δικαίου, των κοινών αξιών, την προστασία του περιβάλλοντος, τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς, το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων  των πολιτών – και ιδιαίτερα της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ιθαγένειας –  σε κάθε στιγμή και οπουδήποτε και αν ζουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η τήρηση της νομοθεσίας αυτής επιτυγχάνεται με τη συνεργασία όλων των κρατών μελών της τόσο σε επίπεδο παρακολούθησης και έγκαιρου εντοπισμού των παραβιάσεων της νομοθεσίας μέσω της πρακτικής καθοδήγησης, των συνεδριάσεων, της κατάρτισης, της χρηματοδοτικής στήριξης, αλλά και της EU Pilot διαδικασίας για την επίλυση υποθέσεων πριν την έναρξη της διαδικασίας  επί παραβάσεων όσο και σε επίπεδο διαδικασιών επί παραβάσει  λαμβάνοντας νομικά μέτρα – σε συνεργασία και με τα εθνικά δικαστήρια, που κατά την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας είναι τα δικαστήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης- για την αντιμετώπιση των παραβάσεων με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στα συμφέροντα των πολιτών και των επιχειρήσεων και ιδιαίτερα σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον, την ψηφιακή μετάβαση και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας, που έχει πραγματικό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων, εξασφαλίζει ίδια δικαιώματα σε όλους τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για το λόγο αυτό αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.  

✔ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΤΗΣ Ε.Ε.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που έχει την κεντρική ευθύνη για την επιβολή της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφαρμόζει διάφορες διαδικασίες παρακολούθησης, πρόληψης και έγκαιρου εντοπισμού των παραβιάσεων της νομοθεσίας.

– Παρέχει στα κράτη μέλη πρακτική καθοδήγηση, συνεδριάσεις, κατάρτιση και χρηματοδοτική στήριξη, για να αποφευχθούν αποκλίνουσες ερμηνείες της νομοθεσίας.

– Χρησιμοποιεί ενδεικτικά τον πίνακα αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς, τον πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης, τις ειδικές ανά χώρα εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, την έκθεση για το κράτος δικαίου, την επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής και την αξιολόγηση Σένγκεν ως εργαλεία που συμβάλλουν στον εντοπισμό πιθανών ζητημάτων για τα οποία ενδέχεται να απαιτείται η επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ προκειμένου να επιτευχθεί η αύξηση της διαφάνειας.

– Χρησιμοποιεί – αν διαπιστώσει πιθανή παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας ή αν δεχθεί καταγγελία – πριν από τη διαδικασία επί παραβάσει τη διαδικασία EU pilot ή  «διαρθρωμένου διαλόγου», με την οποία επιχειρείται η ταχύτερη επίλυση του προβλήματος με το κράτος μέλος, το οποίο – κατά τη διάρκεια της διαδικασίας – μπορεί να παράσχει περαιτέρω πραγματικά ή νομικά στοιχεία με στόχο να εξευρεθεί σύντομα λύση βάσει του δικαίου της ΕΕ και να αποφευχθεί η κίνηση της διαδικασίας επί παραβάσει.

✔ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

– Κατ’ αρχήν για την εφαρμογή και την επιβολή της νομοθεσίας η Επιτροπή ζητά τη συνεργασία με τα κράτη- μέλη και ειδικότερα με τα εθνικά δικαστήρια – τα οποία κατά την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας είναι δικαστήρια της ΕΕ και μέσω των οποίων οι πολίτες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μέσα έννομης προστασίας – τα κοινοβούλια, τους ρυθμιστικούς φορείς, τις αρχές προστασίας των καταναλωτών ή των δεδομένων και την κοινωνία των πολιτών.

– Στην περίπτωση που το κράτος μέλος δε συμφωνεί με την Επιτροπή ή δεν εφαρμόσει μία λύση για να επανορθώσει την εικαζόμενη παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας, η Επιτροπή μπορεί να κινήσει τη διαδικασία επί παραβάσει, η οποία περιλαμβάνει μία σειρά μέτρων που προβλέπουν οι Συνθήκες από την προειδοποιητική επιστολή προς το κράτος μέλος μέχρι την παραπομπή του στο Δικαστήριο ή και την αναπομπή του σε αυτό, αν εξακολουθεί να μην συμμορφώνεται.[1]

– Η Επιτροπή επιμένει σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον, την ψηφιακή μετάβαση και τα θεμελιώδη δικαιώματα και λαμβάνει νομικά μέτρα ιδιαίτερα για την προστασία των θεμελιωδών αξιών όπως της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.

✔ ΩΦΕΛΙΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

– Διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολιτών ανά πάσα στιγμή και οπουδήποτε και αν ζουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα των κοινών αξιών, του κράτους δικαίου, της ασφάλειας, των θεμελιωδών αξιών της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ιθαγένειας.

– Η εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας εξασφαλίζει ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ελεονώρα Αναγνώστου
Δικηγόρος
D.E.A. Droit Economique et Social
Université Paris IX – Dauphine

[1] Η διαδικασία επί παραβάσει περιλαμβάνει: α)την προειδοποιητική επιστολή προς το κράτος μέλος για υποβολή παρατηρήσεων για τη μη συμμόρφωση, β)την αιτιολογημένη γνώμη σχετικά με τους λόγους για τους οποίους, σύμφωνα με την Επιτροπή, δεν συμμορφώνεται  το κράτος μέλος γ) την παραπομπή στο Δικαστήριο με διαδικασία προσφυγής από το Δικαστήριο δ) την απόφαση του Δικαστηρίου με την οποία πρέπει να συμμορφωθεί το κράτος μέλος ε) την αναπομπή στο Δικαστήριο σε περίπτωση που εξακολουθεί να μην συμμορφώνεται.