Στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (εφεξής ΡΑΕ) για την προστασία των καταναλωτών και την εφαρμογή των ρυθμίσεων του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας (εφεξής ΚΠΗΕ)[1] – για την τήρηση των οποίων έχει μάλιστα την ευθύνη εποπτείας με την έκδοση οδηγιών και ερμηνευτικών αποφάσεων, καθώς και την επιβολή κυρώσεων επί παραβάσεων – αλλά και της τρέχουσας συγκυρίας αύξησης του κόστους αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας, με την από 22 Μαρτίου 2022 Ανακοίνωσή της η ΡΑΕ προβαίνει στην ενημέρωση των καταναλωτών τόσο σχετικά με τις ρυθμίσεις που ισχύουν ως προς τις προϋποθέσεις και τους όρους νόμιμης τροποποίησης της σύμβασης προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας όσο και ως προς τα δικαιώματα των καταναλωτών  για ατομική, έγκαιρη και διαφανή ενημέρωση και ιδιαίτερα ως προς τον τρόπο ατομικής ενημέρωσης, τον χρόνο και το περιεχόμενο της ειδοποίησης σε ανάλογες περιπτώσεις μέσα στο πνεύμα της αρχής της διαφάνειας που διαπνέει συνολικά τις ρυθμίσεις του ΚΠΗΕ.

✔ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΥΝΝΟΜΗΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Ο ΚΠΗΕ επιβάλει στους Προμηθευτές[2] ηλεκτρικής ενέργειας σαφείς υποχρεώσεις – ειδικά για τους μικρούς πελάτες- σε περίπτωση επικείμενης τροποποίησης της σύμβασης προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας:

– ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ. Οι προμηθευτές οφείλουν να ενημερώνουν τους πελάτες-καταναλωτές σε εξατομικευμένη βάση και μάλιστα με επιστολή, ενώ εναλλακτικοί τρόποι ενημέρωσης (όπως με email ή sms) επιτρέπονται μόνον εφόσον οι καταναλωτές συναινέσουν σε αυτό[3]. Η ενημέρωση στο «ειδικό πεδίο του Λογαριασμού Κατανάλωσης» θεωρείται ίσου κύρους και ισχύος με αυτήν που πραγματοποιείται μέσω της επιστολής με την προϋπόθεση ότι διασφαλίζεται η λήψη γνώσης του καταναλωτή. Κατά τον τρόπο αυτό η σήμανση της επικείμενης αλλαγής στο περιθώριο του λογαριασμού [4] ή η χρήση μη ευανάγνωστων γραφικών χαρακτήρων αντιστρατεύονται την εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης.

– ΧΡΟΝΟΣ ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ. Οι προμηθευτές οφείλουν να ενημερώνουν τον καταναλωτή – κατά ρητή επιταγή του ΚΠΗΕ – τουλάχιστον 60 ημέρες πριν από την επικείμενη τροποποίηση της σύμβασης και ιδιαίτερα ως προς τις τροποποιήσεις μείζονος σημασίας (όπως οι τροποποιήσεις τιμολόγησης[5]). Η εξαίρεση της ταυτόχρονης ενημέρωσης και της τροποποίησης με τον πρώτο λογαριασμό κατανάλωσης αφορά σε ήσσονος σημασίας τροποποιήσεις και δεν μπορεί να ισχύει για τροποποίηση τιμολογίου ή μεθόδου τιμολόγησης καθώς παραβιάζει την Οδηγία 2019/944 (άρθ.10 παρ.4)που επιβάλει την ειδοποίηση των καταναλωτών με διαφανή και κατανοητό τρόπο για οποιαδήποτε προσαρμογή της τιμής προμήθειας και την αρχή του δικαίου ότι οι εξαιρέσεις ερμηνεύονται με τρόπο συσταλτικό.

– ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ. Ο προμηθευτής οφείλει να ενημερώσει τον πελάτη-καταναλωτή[6] ότι, σε περίπτωση μη συναίνεσής του στην επικείμενη τροποποίηση, μπορεί να καταγγείλει τη σύμβαση προμήθειας και μάλιστα χωρίς να καταβάλει αποζημίωση, εφόσον η εν λόγω αλλαγή προέκυψε ως συνέπεια μονομερούς τροποποίησης της σύμβασης προμήθειας από τον προμηθευτή.

✔ ΑΡΧΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ. Σύμφωνα με την αρχή αυτή που ισχύει σε όλες τις ρυθμίσεις του ΚΠΗΕ και πρέπει να τηρείται και κατά την ανακοίνωση της προτεινόμενης συμβατικής τροποποίησης, οι χρεώσεις προμήθειας από τον προμηθευτή πρέπει να είναι σαφείς , εύληπτες και διαφανείς και να επιτρέπουν τη συγκρισιμότητα των τιμολογίων και των προσφορών.

✔ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ. Όλες οι ανωτέρω ρυθμίσεις λειτουργούν ως «δικλείδες ασφαλείας» που μπορούν να εγγυηθούν την ενσυνείδητη και ελεύθερη επιλογή του καταναλωτή, καθώς διασφαλίζουν τη δυνατότητά του να πληροφορηθεί εγκαίρως την επικείμενη τροποποίηση των συμβατικών όρων, ώστε να εξετάσει τη σκοπιμότητα της συνέχισης της συμβατικής σχέσης ή της αναζήτηση άλλου προμηθευτή.

✔ ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΠΟ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ. Το δικαίωμα των προμηθευτών να τροποποιούν τους συμβατικούς όρους ελέγχεται ως προς την καταχρηστική του άσκηση.

✔ ΣΤΟΧΟΙ

– Η προσήκουσα ατομική και έγκαιρη ενημέρωση του καταναλωτή για την επικείμενη τροποποίηση της σύμβασης προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας.

– Η δυνατότητα αξιολόγησης του περιεχομένου της τροποποίησης ως προς τα έννομα συμφέροντα του καταναλωτή και είτε η, κατόπιν αυτής, συναίνεσή του είτε η άσκηση του δικαιώματος αλλαγής προμηθευτή.

 Ελεονώρα Αναγνώστου
Δικηγόρος
D.E.A. Droit Economique et Social
Université Paris IX – Dauphine

[1] Ο ΚΠΗΕ θεσπίστηκε το 2013 (ΦΕΚ 832/Τ.Β/9.4.2013), χωρίς να έχει μεταβληθεί από τότε, ενώ σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4001/2011 ( άρθ.138) θεσπίζεται και τροποποιείται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

[2] Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθ. 30 παρ.1 έως 3 του ΚΠΗΕ

[3] Ανακοινώσεις περί τροποποίησης συμβάσεων ή τιμολογίων στην ιστοσελίδα ή στον Τύπο δεν ικανοποιούν την απαίτηση της ατομικής ειδοποίησης. Ο προμηθευτής φέρει το βάρος της απόδειξης της συναίνεσης του καταναλωτή σε περίπτωση ενημέρωσής του μέσω άλλου τρόπου πλην της επιστολής.

[4] Σε σημείο του λογαριασμού όπου ο μέσος καταναλωτής δεν ανατρέχει στη συνήθη επισκόπηση των χρεώσεών του 

[5] Π.χ. τροποποίηση του τιμολογίου από σταθερό σε κυμαινόμενο, τροποποίηση της μεθοδολογίας τιμολόγησης.

[6] Άρθ. 30 παρ. 4 ΚΠΗΕ