Νέο πλαίσιο για τα ζώα συντροφιάς
Την 18η Σεπτεμβρίου 2021 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο ν. 4830/2021 (εφεξής «ο Νόμος»), με τον οποίο θεσπίζεται ένα νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς. Με τον παρόντα Νόμο αναμορφώνεται εκ βάθρων το προϊσχύσαν νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο περιελάμβανε αρκετές διάσπαρτες ρυθμίσεις, πολλές από τις οποίες τροποποιούνται και αντικαθίστανται. Η ψήφισή του έχει ως σκοπό την προστασία των ζώων συντροφιάς, την εξασφάλιση της ευζωίας τους και την ενίσχυση της υπεύθυνης ιδιοκτησίας τους. Επιδιώκεται, ακόμη, η θέσπιση σαφούς και συνεκτικού κανονιστικού πλαισίου για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και στρατηγικής για τη δραστική μείωση του αριθμού τους μέσω προγραμμάτων υιοθεσίας, με απαρέγκλιτη την τήρηση των κανόνων ευζωίας των ζώων.
Τα βασικά σημεία του νέου Νόμου
✔ Θεσπίζονται, για πρώτη φορά, ρητά οι πέντε διεθνώς αναγνωρισμένες ελευθερίες των ζώων:
- Ελευθερία από την πείνα και τη δίψα, με πρόσβαση σε τροφή και νερό, κατάλληλα σε ποιότητα και ποσότητα.
- Ελευθερία από άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση, με ασφαλές και καθαρό κατάλυμα στέγασης και ανάπαυσης, που προστατεύει από αντίξοες καιρικές συνθήκες.
- Ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια, με κατάλληλη φροντίδα και κτηνιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
- Ελευθερία από φόβο και αγωνία, με την κατάλληλη συμπεριφορά και μεταχείριση.
- Ελευθερία έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς, με κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και κοινωνικοποίησης.
✔ Συστήνεται το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ) που τηρείται στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ.) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Το ΕΜΖΣ αποτελεί μια διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση καταγραφής των ζώων συντροφιάς. Σε αυτό μπορεί κανείς να βρει, μεταξύ άλλων, το ηλεκτρονικό βιβλιάριο (ψηφιακός φάκελος υγείας), το οποίο εμπεριέχει το σύνολο των στοιχείων που αφορούν στην υγεία του ζώου συντροφιάς και αντικαθιστά το βιβλιάριο υγείας του ζώου, καθώς και πληροφορίες για τον ιδιοκτήτη του.
✔ Θεσπίζεται το Μητρώο Παραβατών στο οποίο καταγράφονται όσοι έχουν καταδικαστεί για ποινικώς κολάσιμες πράξεις σε σχέση με τα ζώα. Πρόκειται για ηλεκτρονικό μητρώο που τηρείται στην Εισαγγελία Αθηνών και το οποίο ενημερώνεται με μέριμνα των κατά τόπον Εισαγγελέων. Η εγγραφή παραβάτη στο εν λόγω μητρώο εμποδίζει την καταχώρισή του ως ιδιοκτήτη ζώου στο ΕΜΖΣ.
✔ Διευρύνεται η έννοια της κακοποίησης ζώου και θεσπίζεται ψηφιακή πλατφόρμα καταγγελιών. Παράλληλα, αυστηροποιούνται οι ποινές για τις αντίστοιχες κακοποιητικές συμπεριφορές.
✔ Ενισχύεται ο θεσμός της υιοθεσίας αδέσποτων ζώων συντροφιάς με τη θέσπιση Πανελλήνιας Πλατφόρμας Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς και τη δυνατότητα συνεργασίας των δήμων με φιλοζωικά σωματεία και οργανώσεις.
✔ Θεσπίζεται το πρόγραμμα «Άργος» για τη χρηματοδότηση των δήμων και καθορίζονται οι υποχρεώσεις τους για την υλοποίηση του προγράμματος διαχείρισης των αδέσποτων ζώων. Ειδικότερα, οι δήμοι οφείλουν να διαθέτουν ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, το οποίο περιλαμβάνει την περισυλλογή, την παροχή κτηνιατρικής περίθαλψης, την ηλεκτρονική σήμανση και καταγραφή, τη στείρωση, την εύρεση αναδόχου και την υιοθεσία τους. Για την υλοποίηση των ανωτέρω, παρέχεται κατάλληλη επιμόρφωση των αρμοδίων (υπαλλήλων ΟΤΑ, οργάνων διαπίστωσης των παραβάσεων, σωμάτων ασφαλείας).
✔ Προβλέπεται η δυνατότητα χορήγησης κινήτρων για τη σήμανση, τη στείρωση και την υιοθεσία σκύλων και γατών, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, είτε: α) μέσω διατακτικών («voucher») στους δημότες ή κατοίκους τους ή άλλων αντίστοιχων κινήτρων είτε β) με μείωση των δημοτικών τελών ανά έτος κατά ανώτατο ποσοστό έως δέκα τοις εκατό (10%) για τους ιδιοκτήτες στειρωμένων, σημασμένων και καταχωρημένων στο ΕΜΖΣ ζώων.
✔ Συστήνεται Εργαστήρι Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού Ζώων Συντροφιάς (ΕΦΑΓΥΖΣ) στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών με αντικείμενο την ανάλυση γενετικού υλικού (DNA) ζώων συντροφιάς και στόχο αφενός την προαγωγή της ευζωίας τους και, αφετέρου, την ταυτοποίηση γεννητόρων εγκαταλελειμμένων, νεκρών ή κακοποιημένων ζώων συντροφιάς. Ιδιοκτήτης σκύλου ή γάτας που δεν επιθυμεί να στειρώσει το ζώο του υποχρεούται, από την 1η.3.2022 και μετά, να αποστείλει δείγμα γενετικού υλικού του ζώου συντροφιάς στο ΕΦΑΓΥΖΣ.
Χριστίνα Ζήση
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Γενικού Αστικού Δικαίου
